Ashipa
Mmádu
ụdịekerenwoke Dezie
Ebe ọmụmụBenin Empire Dezie
Ụbọchị ọnwụ ya1716 Dezie
Ebe ọ nwụrụLagos Dezie
Ebe oliliBenin Empire Dezie
nwaAdo (Lagos Oba) Dezie
Asụsụ obodoAsụsụ Yoruba Dezie
asụsụ ọ na-asụ, na-ede ma ọ bụ were na-ebinye akaBekee, Asụsụ Yoruba Dezie
Ọrụ ọ na-arụmonarch Dezie
Ọkwá o jiOba of Lagos Dezie

Ashipa, onye guzobere usoro ndị eze Lagos ma bụrụ onye na-enweghị okpueze dị ka Oba nke Lagos, onye Obas niile nke Lagos na-agbaso agbụrụ ha, bụ onyeisi agha nke Oba nke Benin.[1][2] A kwụrụ Ashipa ụgwọ site n'inye ya utu aha onye ịsị agha/Oloriogun.[3] Ọ natakwara ikike nke Oba nke Benin ịchị Lagos.[4] Ụfọdụ akụkọ ihe mere eme nke Benin kọwara Ashipa dị ka nwa ma ọ bụ nwa nwa nke Oba nke Benin.[5] Dị ka ndị Yoruba si kwuo, Ashipa bụ nwoke Awori Yoruba nke nwere utu aha Ashipa nke Isheri. Akụkọ ndị ọzọ na-ekwu na Ashipa bụ nrụrụ aka Yoruba nke aha Benin Aisika-hienbore (nke a sụgharịrị "anyị agaghị ahapụ ebe a").[6]

Ashipa natara mma agha na ịgbà eze dị ka ihe nnọchianya nke ikike ya site n'aka Oba nke Benin na njem ya na Lagos. Tụkwasị na nke a, Oba nke Benin zigara otu ndị ọrụ Benin ichekwa ọdịmma Benin na Lagos. Ndị isi ndị a, nke Eletu Odibo duziri, bụ ndị mbụ so na klas Akarigbere nke Lagos White Cap Chiefs.[3]

Edensibia dezie

  1. Aimiuwu, O.E.I.. Ashipa: the first Oba of Lagos. Nigeria Magazine, Issues 100-104, Government of Nigeria 1969, 624–627. Retrieved on 3 August 2017. 
  2. Mann (2007). Slavery and the Birth of an African City: Lagos, 1760-1900. Indiana University Press, 2007. ISBN 9780253348845. 
  3. 3.0 3.1 Herskovits Kopytoff. A Preface to Modern Nigeria: The "Sierra Leoneans" in Yoruba, 1830 - 1890. University of Wisconsin Press, 64–65. 
  4. Folami (1982). A History of Lagos, Nigeria: The Shaping of an African City. Exposition Press, 22. ISBN 9780682497725. 
  5. Smith (January 1979). The Lagos Consulate, 1851-1861. University of California Press, 1979. ISBN 9780520037465. 
  6. Cole (1975-04-17). Modern and Traditional Elites in the Politics of Lagos. Cambridge University Press, 1975. ISBN 9780521204392.