Ikike inwe nri

Ikike inwe nri

Ikike mmadụ, economic, social and cultural rights

obere ụdị nke	Ikike mmadụ

Ikike iri nri, na ụdị ya dị iche iche, bụ human right ya bụ ịchekwa ikike mmadụ nwere ịnye onwe ya n'ụdị dignity, nke na-egosi na nri dị, na ndị nwere ike ịnweta nri ndị a ma nwee ihe ndị ahụ na-edozi ahụ. Ikike iri nri/nri nagidere mmadụ enweghị agụụ, ụkọ nri na nri na-anaghị edozi ahụ. Ikike iri nri apụtaghị na gọọmentị nwere ọrụ inye ndị niile chọrọ nri n'efu maọbụ ikike inye nri. Agbanyeghị, ọ bụrụ na anapụ ndị mmadụ nri maka ebumnuche karịrị ike ha, dịka ọmụmaatụ, maka na ha nọ na nga/agha/ihe merede ọ na abụghị aka mere ọ bụ ọdachi ndị a nyere mmadụ ikike ime ka Gọọmenti wepụta nri mmadụ ga-eri.

Ikike iri nri na gburugburu ụwa niile (dịka nke 2011-2012).

A na-enweta ikike ahụ site na International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights nke nwere otu pati na steeti dị otu narị na iri asaa n'ọnwa Eprel n'afọ 2020. Steeti ndị bịanyere aka na ọgbụgba ndụ ahụ ekwenyere n' ịme ihe iji nweta ihe kachasị enyere ha aka iji jiri nwayọọ nwayọọ mezuo ikike zuru oke nke nri zuru oke, ma nke mba ma nke ụwa. Na mkpokọta mba otu narị na isii enwere ikike iri nri ma ọ bụ site na nhazi nke usoro nke ụdị dị iche iche ma ọ bụ site na itinye aka na iwu nke nkwekọrịta mba ụwa dị iche iche nke echekwara ikike nri.

Na World Food Summit nke afọ1996, gọọmentị gosipụtara ikike nri ma kpebisie ike ịbelata ọnụ ọgụgụ ndị agụụ na-agụ na erighị nri na-edozi ahụ site na narị asatọ na iri anọ 840 ruo nde narị anọ na iri abụọ n'afọ 2015. Agbanyeghị, ọnụọgụ a abawanyela n'afọ ndị gara aga, ruo nke amaghị n'afọ 2009 nke ihe karịrị otu ijeri mmadụ na-anaghị eri nri nke ọma n'ụwa niile. Ọzọkwa, ọnụọgụ ndị agụụ na-agụ na - ezughi oke nke nwere ike ibute ahụ ezughị oke na ọgụgụ isi nke ụmụaka - ruru ihe karịrị ijeri mmadụ abụọ n'ụwa niile.

N'okpuru iwu mba ụwa, iwu a kwetere inyere nri ugwu ma chekwa ikike inye nri ka ha kwanyere, chebe ma mejupụta ikike nke nri, ihe isi ike ndị a na-enweta n'inweta ikike mmadụ a gosipụtara site na enweghị nchekwa nri zuru ụwa ọnụ, yana ịgba akwụkwọ na-aga n'ihu na mba dịka India. Na kọntinent ndị nwere nnukwu nsogbu metụtara nri - Africa, Asia na South America - ọ bụghị naanị na enwere ụkọ nri na enweghị akụrụngwa kamakwa na-ezighi ezi na enweghị ụzọ nri.

Nkọwa

International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights maara "right to an adequate standard of living "gụnyere ikike ibi ndụ zuru oke, gụnyere nri zuru oke", yana "ikike bụ isi inwere onwe agụụ." Mmekọrịta dị n’etiti echiche abụọ ahụ edoghị anya. Ka ihe atụ, "nnwere onwe agụụ" (nke General Comment 12 na-apụta, dị ka ihe ndị na ịpị na ozugbo ) nwere ike na-tụrụ site na ọnụ ọgụgụ nke ndị mmadụ na-ata ahụhụ site na erighị na na na oké, na-anwụ anwụ nke agu . "Ikike inweta ezigbo nri" bụ ọkwa dị elu nke ukwuu, gụnyere ọ bụghị naanị na erighị ihe na-edozi ahụ, kama ọ bụ n'agwa zuru oke nke njiri mara nri, gụnyere nchekwa, ụdị dịgasị iche na ugwu, na nkenke, ihe ndị ahụ niile chọrọ iji mee ka onye nọ n'ọrụ yana ahụike ndụ.

Site na nkọwa enyere na mbụ Special Rapporteur on the Right to Food n'afọ 2002 akọwara ya dị ka ndị a:

Ikike ịnweta ohere oge niile, nke na-adịgide adịgide maọbụ nke a machibidoro iwu, ma ọ bụ site na iji ego, iji nweta nri zuru oke na nke zuru oke kwekọrọ na ọdịnala ọdịnala nke ndị mmadụ nke ndị na-azụ ahịa so na ya, na nke na-ahụ anụ ahụ na uche, onye na mkpokọta, afọ ojuju na ịkwanyere ugwu na-enweghị egwu.

Nkọwa a gụnyere ihe niile akọwara na nkwputa mmadụ niile nke iri na abụọ nke ICESCR, bụ nke kwuru:

ikike inwe nri zuru oke pụtara ìhè mgbe nwoke ọ bụla, nwanyị na nwatakịrị, naanị ya ma ọ bụ obodo ya na ndị ọzọ, nwere ohere n'ụzọ anụ ahụ n' akụ na ụba oge niile iji nweta nri zuru oke ma ọ bụ ụzọ esi enweta ya.

Ihe ikike iri nri abụghị

Dị ka Food and Agriculture Organization of the United Nations, ikike nri egosighi na gọọmentị nwere ọrụ inyefe onye ọ bụla chọrọ nri n'efu. Nke a bụ echiche na-ezighi ezi.

Ikike nri abụghị ikike ịnweta obere calorie, protein na nri ndị ọzọ na-edozi ahụ, maọbụ ikike nri. Ọ bụ maka ịkwado ikike inye onwe ya nri, nke na- abụghị naanị mgbe nri dị - na ọke nke mmepụta nke ndị mmadụ ezuola - kamakwa na enwere ike ịnweta ya - ya bụ, na ezinụlọ ọ bụla nwere ụzọ ha ga-esi mepụta ma ọ bụ zụta nri ha. Agbanyeghị, ọ bụrụ na anabataghị ndị mmadụ ịnweta nri maka ebumnuche karịrị ike ha, dịka ọmụmaatụ n'ihi esemokwu agha, ọdachi ndị na-emere onwe ha ma ọ bụ n'ihi na ha nọ na njide, ịnakwere ikike nke ndụ na-amanye Steeti inye ha nri zuru oke maka nlanarị ha .

Akụkụ dị iche iche

Onye izizi kwuru maka ikike nri nke nri, bu Jean Ziegler, , kowara uzo ato na ikike nri.

• Availability pụtara ike ịzụ onwe gị nri site nri aka mere maọbụ nke akọpụtara n'ala maọbụ site na nrị akọpụtara ebutere n'ahị a wee ree dịka ndị ga-eri ya si chọọ..
• Accessibility pụtara na ego na ike ịnweta nrị diri onye chọrọ. N'aka nke ọzọ ego nrị putara na mmadụ nwere ike igota nri na-enye ihe n'ahụ na-agbanyeghị ihe igbo mkpa ndị ọzọ. Nke ọzọ ndị ejighị ahị, ụmụaka maọbụ ndị okenye kwesịrị ịnwe ikike nri.
• Izu oke na-egosi na nri ga-egbo mkpa nri onye ọ bụla, ma gụnye afọ ole mmadụ dị, ọ bụ nwoke ka ọ bụ nwaanyị, omenala, okpukpe w.d.g.dịka ọmụmaatụ. Nri ga-adị mma yana usoro nchekwa zuru oke site n'aka ọha na eze na nkeonwe ga-ewne iji gbochie mmebi nri, site nri nke abụghị nke ezigbo maọbụ gburugburu na adịghi ọcha, aga agbado anya ịchọpụta ma gbochie nje na ihe ndị na-emebi nri.

Ọzọkwa, ịkpa oke ọ bụla na ịnweta nri,bụ nke gụmyere agbụrụ, ụcha, mmekọahụ, asụsụ, afọ, okpukpe, ndọrọndọrọ ọchịchị maọbụ echiche ndị ọzọ, mba ma ọ bụ mmekọrịta mmadụ na ibe ya, ihe onwunwe, ọmụmụ ma ọ bụ ọnọdụ ndị ọzọ bụ ihe ndi megidere ikike nri.

NKwenye na ọnọdụ nri

Banyere ikike nri, mba ụwa kwudosiri ike na ọtụtụ ụkpụrụ, dị ka na 1974 World Conference World, na 1974 International Undertaking on World Food Security, na 1977 Standard Minimum Rules for the Treatment of Prisoners, the 1986 Declaration on the Ikike mmepe, ECOSOC Resolution 1987/90, Nkwupụta Rio nke 1992 gbasara gburugburu na mmepe, yana Nkwupụta afọ 1996 nke Istanbul gbasara Setmụ mmadụ .

Akụkọ ihe mere eme

Njọ ma ọ bụ nke ziri ezi/njụ na nkwe

E nwere ọdịiche ọdịnala dị n'etiti ụdị abụọ nke ikike mmadụ. N'otu aka, ikike na-adịghị mma ma ọ bụ nke nkịtị a na-akwanyere ùgwù site na itinyeghị aka. N'aka nke ọzọ, ikike dị mma ma ọ bụ nke doro anya nke chọrọ ihe onwunwe maka mmezu ya. Agbanyeghị, a na-ese okwu ugbu a ma ọ ga-ekwe omume ịkọwapụta nke ọma n'etiti ụdị ikike abụọ ndị a.

Enwere ike kewaa ikike iri nri n'ụzọ na-ezighi ezi ya bụ mmadụ iji aka ya nweta nri, yana ikike ziri ezi nke inye nri ma ọ bụrụ na mmadụ enweghị ike ịnweta ya. Ọghọm ikike nri bụ nke emebere n'obodo England n'afọ 1215 na Magna Carta bụ nke kwuru na,: "ọ dịghị onye 'a ga-ada nha' nke bụ na ha agaghị enwe ego ịle onwe ha anya/tụọ ndụ mmadụ."

Mmepe/ uto ụwa site n'afọ 1941 gaa n'ihu

Ngalaba a na-enye nkọwa nke mmepe mba ụwa dị mkpa maka nhazi na ntinye ikike nri site na etiti narị afọ n

• 1941 - Na okwu ya <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Four_Freedoms" rel="mw:ExtLink" title="Four Freedoms" class="cx-link" data-linkid="275">Four Freedoms</a> , Onye isi ala Mba America bụ Franklin D. Roosevelt gụnyere otu n'ime ikike nnwere onwe:

  "Nnwere onwe ụkọ ịchọ"

  Emechara nke bụrụzie otu mkpebi ndị United Nations Charter (Article 1(3)) nke afọ 1945.
• N' afọ 1948 Universal Declaration of Human Rights- hụrụ ikike nri dịka otu n'ime right to an adequate standard of living: :

"Onye ọ bụla nwere ikike ibi ndụ kwesiri ekwesi maka ahụike na ọdịmma nke onwe ya na nke ezinaụlọ ya, gụnyere nri, uwe, ụlọ na nlekọta ahụike yana ọrụ mmekọrịta mmadụ na ibe ya dị mkpa, yana ikike ịnọ na nchekwa mgbe enweghị ọrụ, ọrịa, nkwarụ, nwanyị di ya nwụrụ, nká ma ọ bụ enweghị ọrụ ọzọ n'ọnọdụ karịrị ike ya "(edemede 25).

• N;afọ 1966 - International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights, kwughachiri Nkwupụta nkwekọrịta maka ikike Ihe Ndị Ruuru Mmadụ n'ihe gbasara ikike ibi ndụ zuru oke ma, na mgbakwunye,hụkwara inwere onwe site n'agụụ. Ọgbụgba ndụ ahụ, ndị otu kwuru:

  "Ikike niile mmadụ nwere ibi ndu zuru oke maka onwe ya na ezinulo ya, tinyere nri zuru oke" (Nkeji edemede 11.1) na "ikike onye obula nwere ka agụụ ghara ịgụ ya" (Nkeji edemede 11.2).

  • 1976 - Mbanye nke ọgbụgba ndụ ahụ.
  • 1987 - Mwube Committee on Economic, Social and Cultural Rights na-ahụ maka mmejuputa ọgbụgba ndụ ahụ ma bido ịkọwa ọgbụgba ndụ nke ọgbụgba ndụ ahụ.
  • 1999 - Kọmitii ahụ weere ihe ndị ekwuru nke iri na abụọ 'Ikike Inye ezigbo nri', na-akọwa ọrụ dị iche iche nke ala sitere n' ọgbụgba ndụ metụtara ikike nri.
  • 2009 - Nkuchi nke Usoro Nhọrọ iji mee ka ọgbụgba ndụ mba ụwa gbasara ikike akụ na ụba, mmekọrịta mmadụ na ibe ya, na-eme ka ikike nri dị mma na ọkwa mba ụwa.
• 1974 - Nkuchi nke Nkwuwaputa uwa nile banyere mkpochapu aguu na erigh erimeri no na Nzuko nri nke uwa.
• 1988 - Mkpokọta ikike nri na Protocol agbakwunyere na American Convention on Human Rights na mpaghara nke Economic, Social, and Cultural Rights ("Protocol of San Salvador").
• 1996 - Foodtù Na-ahụ Maka Nri na Ọrụ Ugbo (FAO) na-ahazi Nzukọ Nzukọ Nri Worldwa nke 1996 na Rome, na-akpata Nkwupụta Rome na Nchekwa Nri Worldwa .
  • 2004 - FAO nakweere ikike nke ntuziaka nri, na-enye ndị steeti ntụzịaka etu esi etinye n'ọrụ ha na ikike nri. Edere ntuziaka ndị a n'ihi nzụkọ 2002 World Food Summit .
• 2000 - Iwu nke Onye Ọpụrụiche Pụrụ Iche na nri nri .
• 2000 - Nkuchi nke Millennium Development Goals, tinyere Mgbaru Ọsọ 1: iji kpochapụ oke ịda ogbenye na agụụ site na 2015.
• 2012 - The Food Assistance Convention na nakweere dị ka a n'ihi nke Food Aid Convention (1985?), Na-eme ya nke mbụ iwu nkịtị nkwekọrịta mba na nri enyemaka.

Ebensidee