Yamaltu / Deba bụ mpaghara gọọmentị nke Gombe Steeti, Naịjirịa. Yamaltu/Deba Obodo Gombe Steeti Nigeria Isi ụlọ ọrụ ya dị n'obodo Deba (ma ọ bụ Deba Habe), n'akụkụ ndịda ọwụwa anyanwụ nke isi obodo steeti, Gombe. Deba Habe Gombe[1]

Ndị bi na ya bụ ndị Tera na ndị Fulani. Fulani[2]

Koodu ozi nke mpaghara ahụ bụ 761. koodu ozi[3]

Akụkọ ihe mere eme dezie

Akụkọ ihe mere eme nke Deba malitere na 1375 AD site na nhọpụta nke onye isi ọchịchị Kuji mbụ. Onye Ọchịchị Oge Pre-Mishelku, Mishelku, Fulani Jihad, Colonial, na Post-Independence mejupụtara akụkọ ihe mere eme nke Deba. Jihad Colonial nke Fulani Gọọmentị Obodo adịlarị tupu e guzobe Gombe State, mana o mechara bụrụ Gọọmentụ Obodo n'ime Gombe State.[4]

Isi ụlọ ọrụ LGA dị n'obodo Deba na LGA nwere akụkụ nke steeti Borno na Yobe. Borno Yobe na-ekwu[5]

Yamaltu /Deba. nwere ọnụ ọgụgụ mmadụ 255,248. dị ka ọnụ ọgụgụ afọ 2006 si dị. Ọnụ ọgụgụ ndị bi na ya[6]

 

Ọdịdị ala dezie

Yamaltu / Deba LGA nwere ngụkọta nke 1,981 square kilomita na nkezi okpomọkụ nke 31 degrees Celsius. square kilomita okpomọkụ Celsius LGA bụ ebe akụkụ nke ọdọ mmiri Dadin Kowa a ma ama, yana Kilang Hills na Bima Rock. Ugwu Dadin Kowa Kilang[7]

Ọnọdụ akụ na ụba dezie

Yamaltu / Deba LGA bụ ebe ọtụtụ ahịa dị, gụnyere ahịa Kwodom, ebe a na-azụta ma na-ere ọtụtụ ngwaahịa. Ndị bi na Yamaltu / Deba LGA na-emekwa ka ọrụ ugbo bụrụ akụkụ dị mkpa nke ndụ ha site n'ịzụlite ihe ọkụkụ dị ka osikapa, agwa na-acha nchara nchara, millet, yabasị, na sorghum n'ebe ahụ. ihe ọkụkụ osikapa ọka ọka yabasị sorghum Na Yamaltu / Deba LGA, azụmaahịa ndị ọzọ gụnyere ịkụ azụ, ọrụ akpụkpọ anụ, ọrụ ugbo, na ọrụ aka. ịkụ azụ ọrụ akpụkpọ anụ[7][8]

Ogige dezie

Ndepụta nke ngalaba na Yamaltu/Deba.[9][10]

  • Ihe ndabere
  • Difa / Lubo / Kinafa
  • Gwani / Shinga / Wade
  • Hinna
  • Jagali North

Ọnọdụ ihu igwe dezie

Dadin Kowa, isi ụlọ ọrụ nke Yamaltu emirate, nke dị 0 feet 0 mita n'elu oke osimiri, nwere okpomọkụ na-ekpo ọkụ ma ọ bụ savanna. Dadin Kowa mita savanna ihu igwe Mpaghara ahụ na-enwe nkezi okpomọkụ kwa afọ nke 31.55 oC 88.79 oF, nke bụ 2.09% karịa nkezi mba maka Naịjirịa. 69.05 milimita 2.72 sentimita nke mmiri ozuzo na 99.44 ụbọchị mmiri ozuzo 27.24 pasent nke oge bụ ngụkọta kwa afọ maka Dadin Kowa. Naịjirịa milimita mmiri ozuzo[11]

Ihe odide dezie

  1. Daniels (2023-05-08). We're in support of Goje, others expulsion - Gombe State APC executives (en). The Sun Nigeria. Retrieved on 2023-05-25.
  2. Nigeria (2022-04-27). History Of Yamaltu/Deba LGA, Gombe State (en-US). Media Nigeria. Retrieved on 2023-08-15.
  3. Post Offices- with map of LGA. NIPOST. Retrieved on 2009-10-20.
  4. https://wap.org.ng/read/history-of-deba/
  5. Yalmaltu / Deba Local Government Area. www.manpower.com.ng. Retrieved on 2023-08-16.
  6. places (1970-01-01). Towns & Villages in Yamaltu/Deba « Gombe State « Nigeria. (en-US). Towns & Villages. Retrieved on 2023-08-16.
  7. 7.0 7.1 Yalmaltu / Deba Local Government Area. www.manpower.com.ng. Retrieved on 2023-08-15.
  8. Deba Habe | Niger Delta, Oil Industry & Rivers | Britannica (en). www.britannica.com. Retrieved on 2023-08-16.
  9. YALMALTU DEBA ward New and exsiting polling unit - eduweb (en-US) (2023-02-04). Retrieved on 2023-08-15.
  10. Nigeria (2018-04-24). Yamaltu/Deba L.G.A Polling Units/Wards (en-US). Media Nigeria. Retrieved on 2023-08-15.
  11. Dadin Kowa, Gombe, NG Climate Zone, Monthly Averages, Historical Weather Data. tcktcktck.org. Retrieved on 2023-07-08.