Wuraola Esan

Onye na-akwado Naijiria

           Wuraola Esan

A mụrụ ya    1909 (Calabar)

Nwụrụ    1985

Nationality    Nigeria                                

Aka oru ya      Onye nkụzi na-arụ ọrụ, onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị   

A Mara ya maka     Nchịkọta Mba nke Ndị Nwanyi

Aha Nturu ugo ya  Iyalode nke Ibadan

Ndi Muru ya           Thomas Ade-OjoOri aku 

Wuraola Adepeju Esan (1909–1985) bụ onye nkụzi Naijiria, nwanyị na ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị. O jikọtara ya na ndọrọ ndọrọ ọchịchị na ndị nke a omenala na nwunye site na-eje ozi dị ka Iyalode nke Ibadan.[1]

Nkọwa Onwe.

dezie

Mmalite ndụ na agụmakwụkwọ

dezie

Wuraola Adepeju Esan bu onye a mụrụ na 1909 na Calabar.[2] Ndị nne na nna ya anataghi ọzụzụ agum akwụkwọ, ma na ha bu ndi akwalitere ọmụmụ na mmụta maka ụmụ ha. Esan gara  Baptist Girls College, Idi Aba, Abeokuta tupu ịga Ụlọ Akwụkwọ Ndị Ozi dika United Missionary College iji nweta ọzụzụ ịkụziri ndị nkụzi. Malite n'afọ 1930 rue 1934, ọ bụ onye nkuzi sayensị ụlọ n'ụlọ akwụkwọ ọzụzụ ndị ozi ala ọzọ na Akure. O mesịrị lụọ Victor Esan na 1934 ma ha biri obere oge na Lagos. Afọ ole na ole ka e mesịrị, ọ laghachiri n'obodo ya dị na Ibadan.[3]

Ọrụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị

dezie

Ọ bụ ezie na ụlọ ọrụ agụmakwụkwọ nwere ohere maka ndị inyom n'oge ọchịchị ahụ nwere oke. Na 1944, o guzobere ụlọ akwụkwọ a na apko Ibadan People's Girls Grammar School na Molete,[4] ịkụziri ụmụ nwanyị ihe dị iche iche gụnyere agụmakwụkwọ ụlọ. Otú ọ dị, echiche ya na nkwenye ndọrọ ndọrọ ọchịchị akwadoghị ọnọdu nke  ụmụ nwanyị nọ ọha mmadụ.[5]

N'afọ ndị 1950, ọ banyere ndọrọ ndọrọ ọchịchị  ma bụrụ onye so n'òtù ụmụ nwanyị nke Group Action. Ọ bụ ezie na ndị inyom bụ ngwá ọrụ dị mkpa iji dochie ọnụ, ndị ole na ole ka enyere ikike ọrụ na ọrụ ndị ọzọ. Otú ọ dị, Esan gisiri ike ghọ nwanyi mbụ buru otu na ime ndi nnọchiteanya a họọrọ na Ibadan West. Ọ bụkwa onye soro na ntọala nke National Council of Women Societies. N'afọ 1975, ọ natara echich akpọrọ  Iyalode wee nweta ọkwa dị elu na Ibadan.

Ntughari

dezie
  1. Roberta Ann Dunbar. Reviewed Work(s): "People and Empires in African History: Essays in Memory of Michael Crowder" by J. F. Ade Ajayi; J. D. Y. Peel; Michael Crowder, The Journal of African History, Vol. 34, No. 3, 1993.
  2. (2 February 2012) Dictionary of African Biography. OUP USA, 311–. ISBN 978-0-19-538207-5. 
  3. Kathleen E. Sheldon. Historical Dictionary of Women In Sub-Saharan Africa, Scarecrow Press, 2005, p 74. Templeeti:ISBN
  4. Cheryl Johnson-Odim. For Women and the Nation: Funmilayo Ransome-Kuti of Nigeria, University of Illinois Press, 1997, p 48. Templeeti:ISBN
  5. Karen Tranberg Hansen. African Encounters with Domesticity, Rutgers University Press, 1992, p 133.