Ogige Ntụrụndụ Celaque

 

San Isidro, obodo dị na Celaque mountain.

Celaque National Park

IUCN category II (national park)

San Isidro, a small town located in Celaque's mounts.

Location of Celaque in Honduras

Location Lempira Department, Honduras Ocotepeque.

Coordinates 14°32′08″N 88°42′26″W / 14.53556°N 88.70722°W

Area 266.4 km2 (102.9 sq mi)

Established 5 August 1987

Ogige Ntụrụndụ Celaque (nke a na-akpọ Parque Nacional Montaña de Celaque) bụ ogige ntụrụndụ dị na Lempira Ocotepeque na Copán, n'ebe ọdịda anyanwụ Honduras. E guzobere ya na 5 Ọgọstụ 1987 ma kpuchie mpaghara nke 266.31 square kilomita. Ọ na-agụnye ugwu kachasị elu na Honduras, nke a na-akpọ Cerro Las Minas ma ọ bụ Pico Celaque, nke ruru ihe dịka mita 2,870 (9,416 ) n'elu oke osimiri. O nwere ịdị elu sitere na 975 ruo 2,870 mita (3,199 ruo 9,416 ). Ala Celaque siri ike, ụzọ abụọ n'ụzọ atọ nke mpaghara ahụ nwere ndagwurugwu karịrị ogo 60. A na-ahazi ogige ntụrụndụ ahụ dị ka oké ọhịa igwe ojii nke nwere mmiri ozuzo nke 1,600 mm na ala dị ala na nkezi nke 2,400 mm na elu dị elu. A na-ekwu na okwu ahụ bụ celaque pụtara caja de aguas ("box nke mmiri (s) ") n'asụsụ Lenca, mana ugbu a, nke na-adịghịzi. Osimiri itoolu nke Celaque na-enye mmiri n'obodo 120 dị nso gụnyere isi obodo distrikti nke Gracias. Celaque dị elu na ụdị dị iche iche ma bụrụ ebe obibi nke pumas, ocelots na Bolitoglossa celaque, salamander plethodontid dị n'ihe ize ndụ nke a na-ahụ naanị n'ugwu Celaque.

Bolitoglossa celaque, salamander na-enweghị akpa ume, nke dị na Honduras.

Ntọala

N'agbata afọ 1970 na afọ 1980, ụlọ ọrụ mmepe ọhịa nke Honduras (HFDC) na-eduzi ịkpụ osisi siri ike n'elu ugwu Celaque. Ihe si na ya pụta bụ mfu nke ụdị dị iche iche na ihe ndị dị mkpa maka obodo. Otú ọ dị, igbu osisi abụghị naanị ihe kpatara ọnwụ nke oké ọhịa. Obodo ndị dị n'ime ogige ntụrụndụ ahụ emeela ka e nwee oke ọhịa mepere emepe n'ihi obere ọrụ ugbo. Ndị La Campa, obodo dị nso, malitere ịtụ ụjọ ma guzobe otu nzukọ iji gbalịa ịkwụsị igbutu osisi. E mezuru ebumnuche ha na 1987 mgbe National Congress of Honduras mere Celaque ogige ntụrụndụ mba. Site n'ịmepụta ogige ntụrụndụ ahụ, e chebere ihe dị ka square kilomita 266 (65,730 acres) site na ịkpụ osisi, ọrụ ugbo, mwakpo n'èzí na mmebi ọhịa metụtara ahịa.

Ọganihu Mbido

Mgbukpọ ọhịa na ndagwurugwu Celaque

A maghị ihe ịga nke ọma nke ogige ahụ ruo mgbe ọmụmụ ihe mere n'oge na-adịbeghị anya. N'etiti afọ 1987-1998 a chọpụtara na mpaghara ọhịa mepere emepe belatara ebe ọhịa ndị tozuru etozu ghọrọ ụdị ọhịa kachasị ukwuu na ogige ahụ. Izebi ọhịa (nlele nke ebe ndị a na-enweghị ihe ọ bụla na anya site n'otu ebe gaa na nke ọzọ) belatara n'ógbè ndị na-enweghị obodo ma mụbaa n'ọ́tụ̀ ndị mmadụ bi. Otú ọ dị, site na nyocha ọzọ, nsonaazụ ndị a anaghị adọrọ mmasị. N'ime afọ iri na otu, gburugburu ebe obibi nke ogige ahụ agbanweela nke ukwuu. A chọtara nsonaazụ ndị a n'ebe dị elu, ebe ndị dịpụrụ adịpụ na ebe ndị a na-ebighị na ogige ntụrụndụ ahụ na ebe e guzobere gburugburu ebe obibi a na-enyocha na mbụ. Nke pụtara na a chọtara mmụba nke oké ọhịa ndị tozuru etozu n'ebe ndị nwere osisi ndị tozuru oke mana ọ bụghị n'ebe e nwere oké ọhịa ma ọ bụ ala ọrụ ugbo n'oge gara aga. Ọ bụ ezie na nsonaazụ nke mgbalị nchedo nke ogige ahụ dị mma, ha ezughị iji chekwaa ụdị dị iche iche nke Celaque.

Nnyocha nchedo

Ugbo ezinụlọ dị n'ókè Celaque

Nnyocha ndị ọzọ na-adịbeghị anya na mbọ Celaque na-agba iji chekwaa ihe egosila nsonaazụ dị mma. Mgbanwe na gburugburu ebe obibi nke ogige ahụ belatara mgbe afọ 1995 gasịrị. Ọ bụ ezie na ogige ntụrụndụ ahụ machibidoro igbu osisi na ọrụ ugbo n'èzí, ọ naghị egbochi obodo ndị bi n'ime ókèala. Patchwork na nsọtụ ogige ahụ etoola nke ukwuu n'ihi mmụba nke ọrụ ugbo obodo. N'ime ime ogige ahụ, a na-eji ọtụtụ ala ọrụ ugbo eme ihe na ọtụtụ n'ime ala ahụ na-eji fatịlaịza na-adịghị adịgide adịgide. Ndị bi ebe ahụ etolitewokwa nke ukwuu. Obodo 8 dị n'elu otu ụzọ n'ụzọ atọ nke Celaque mepụtara ọtụtụ obodo nta. Otú ọ dị, ọ bụ naanị 6% nke ala ahụ ka a raara nye obere ọrụ ugbo na ọtụtụ n'ime mmebi ahụ ka na-eme site na igbu osisi n'ụzọ iwu na-akwadoghị na ọrụ ugbo azụmahịa. N'ihi oke ọchịchọ maka agwa kọfị n'oge na-adịbeghị anya, ugwu ndị ahụ nwere ọtụtụ ubi kọfị karịa mgbe ọ bụla.

Mgbalị ndị a na-eme ugbu a

Ọ bụ ezie na mgbanwe nke ala ahụ ka ọ bụrụ ogige ntụrụndụ nke mba ahụ rụpụtara nsonaazụ dị mma, o zuoghị ịkwụsị omume ndị na-adịghị adịgide adịgide na ogige ahụ. E nwere ọtụtụ NGO na Honduras ndị raara onwe ha nye ịchekwa ndagwurugwu Celaque. Otu n'ime ha bụ The Federacion de Desarrollo Comunitario de Honduras (The Federation of Community Development of Honduras). FEDECOH raara onwe ya nye ịkụzi obodo ọrụ ugbo na-adịgide adịgide. Ha na-eji ugbo dị hekta iri isii (240,000 m2) a na-akpọ El Molino na ala Celaque iji kụzie nchekwa ala, ntụgharị ihe ọkụkụ, ụdị dị iche iche na omume ndị ọzọ na-adịgide adịgide. Ihe karịrị afọ iri, ha akụziwo ọtụtụ puku ndị ọrụ ugbo na obodo 120 dị n'ime ime obodo. Ọrụ ọhụrụ ha bụ njem nleta maka Celaque National Park. Ndị enyi nke Celaque bụ nzukọ ọzọ nke ndị mmadụ ole na ole nwere nchegbu guzobere. Ebumnuche ha bụ ime ka a mara site na akụkọ oge, mepụta njikọ aka na òtù ndị ọzọ na-ahụ maka gburugburu ebe obibi, dọta ndị na-ahụ Maka gburugburu ebe obibi na ndị ọkà mmụta sayensị ndị ọzọ nwere mmasị na nchekwa ogige na igosi na ụmụ amaala nke mpaghara ahụ ga-erite uru site na nchekwa nke ihe onwunwe ogige ahụ. Ọ bụ ezie na òtù ndị a na ọtụtụ ndị ọzọ na-eme ọtụtụ ihe iji chebe Ogige Ntụrụndụ Celaque, ọ dị mkpa ka a mara ndị ọzọ iji chekwaa ebe a dịpụrụ adịpụ ma pụrụ iche.