Odúm
| obere ụdị nke | big cat  |
|---|---|
| aha taxon | Panthera leo |
| ọkwa taxon | species |
| nne na nna taxon | Panthera |
| original combination | Felis leo |
| ọnọdụ nchekwa IUCN | Ụdị ndị na-adịghị ike |
| gosiputara ya | Stilophore lions in Ambo of the Cathedral, Stilophore lions of San Prospero, Lion at the Ponte de Mezo |
| nwere àgwà | viviparity, carnivore |
| isi nri nri | ungulate |
| produced sound | roar, lion roar |
| WikiProject na-elekọta ya | WikiProject Invasion Biology |
| CITES Appendix | Appendix I of CITES |
| diel cycle | crepuscular |
| sequenced genome URL | http://www.ensembl.org/Panthera_leo |
| agwa Unicode | 🦁 |
| Atiya maka ele ihe anya | Category:Views of lions |
Odúm bu ánúmanù àlà nke umunna ologobo úkwú na genus ha kpòrò Panthera. Odúm nòkwà na umunna ndi Felidae. Ọ dị odúm nwoke rúrú 250 kg (550 lb) na ásá, ọ bu ihe méré kà ọ dị na azú Tiger Í bú ologbo kárírí Í dí úkwú. Odúm atā nọr na Afrika okpúrù Sahara na ȯ dị na Asia, mànà he híghì nné.
adịghị ike Dị ka anụmanụ ndị ọzọ buru ibu n'Africa, ihe kacha egwu ọdụm na-abịa site na ụmụ mmadụ na ịchụ nta ha. Otú ọ dị, n’afọ ndị na-adịbeghị anya, ịchụ nta ha ebelatawo n’ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ebe nile ha bi. Nsogbu na-esote bụ ọrịa, karịsịa na ogige ntụrụndụ Krüger nke South Africa. Mgbe a hụrụ ọnwụ mbụ nke ọdụm nke ụkwara nta kpatara na ya na 1995, e mere nyocha nke ọma n'ogige ahụ. Ha chọpụtara na n'akụkụ ndịda nke ogige ahụ ihe karịrị 90% nke anụmanụ na-ebute nje bacteria ndị a na-egbu egbu. Ọrịa a sitere n'anụ Kaffir bụ ndị ọdụm na-achụgharị, wee bute ya n'ihi anụ ụlọ butere ọrịa ahụ n'ogige ahụ. Ihe dị ka 70% nke buffalo na-ata ahụhụ site na ụkwara nta nke akpa ume, na ọdụm ọrịa ahụ na-egosipụta onwe ya bụ isi na tract digestive. Ụmụ anụmanụ na-aghọ ndị na-esighị ike, na-agbakasị ahụ nke ukwuu ma na-anwụ n'ime afọ ole na ole. Na mgbakwunye na ụkwara nta, ihe dị ka pasent 60 ruo pasent 70 nke ọdụm bu nje virus nke yiri nje HIV nke mmadụ, ọ na-ebutekwa ụzọ mebie usoro ahụ́ ji alụso ọrịa ọgụ nke anụmanụ, bụ́ nke na-emepewanye ụzọ nke ụkwara nta. Enweghị ọgwụ mgbochi ọ bụla megide ọrịa ndị a.
_old_male_Chobe.jpg)
Ọdụm na okpukperechi na akụkọ ifo
dezie
A ka nwere ndị mmadụ n'ime afọ Paleolithic dị obere karịa afọ 30,000 gara aga. Otu n'ime ihe osise ndị pụtara ìhè n'oge ahụ bụ ihe oyiyi nwanyị dị elu nke fọrọ nke nta ka ọ bụrụ 30 cm nke nwere isi ọdụm nke ọdụm mammoth mere n'otu ọgba dị na Baden-Württemberg. Ikekwe ọ nọchiri anya otu chi. Ọdụm ewerewo ọnọdụ nke "eze anụmanụ" n'ọtụtụ omenala. A kwenyere na ọ nwetara ọnọdụ dị otú ahụ nke dabeere n'akwụkwọ Ndị Kraịst oge mbụ banyere ihe nnọchianya nke anụmanụ ma keere òkè dị ukwuu na omenala ndị dị n'Ebe Ọdịda Anyanwụ. Ya mere, a na-achọta ọdụm, dịka ọmụmaatụ, na uwe mkpuchi nke Hesse, Zurich, Aquitaine, Montenegro, yana ọtụtụ ndị ọzọ. Ndị Europe maara ya n'ihi na o bibu n'akụkụ osimiri Mediterenian. N'otu n'ime akụkọ ifo Aesop, ohu ọdụm nwere chi ọma nke nwere ogwu n'ụkwụ ya gbapụrụ. Ohu ahu mere ọdum ebere, weputa ogwu ya. Mgbe ha mesịrị jide ya ma nye iwu ka a tụba ya n'aka ọdụm maka nri ka ọ bụrụ ntaramahụhụ. Ọdụm ahụ matara ya ma jụ iri ya. N'ọtụtụ omenala oge ochie, ọdụm na-ekere òkè dị ukwuu. N'Ijipt, e gosipụtara ndị Fero dị ka sphinxes, dị ka ọdụm nwere isi mmadụ. Ihe nnọchianya a kacha mara amara bụ Great Sphinx na Giza. A na-ahụkarị ọdụm n'ọkọlọtọ Rastafarian. Ọ na-egosipụta mmalite eze nke Haile Selassie, ike nke ndị isi ojii, obi ike, mana enwere ike were ya dị ka ihe atụ maka ọbara ọbara, akara nke onye na-eri anụ na-eri anụ, nchịkwa. E nwere ọbụna ìgwè kpakpando abụọ na mbara igwe nke nwere aha: Leo na Leo Minor. Ihe akaebe na ọdụm ka na-anụ olu anụ ọhịa dị ike ma dị ike bụ na onye ndu agha Afghanistan Ahmad Shah Masud bụ ndị na-akwado ya kpọrọ "Ọdụm nke Panjir". Ọdụm na-eri mmadụ Ọnụ ọgụgụ ka ukwuu nke ndị mmadụ n'Africa bụ ndị hippos na-egbu karịa ọdụm. A na-ekwukwa na agụ owuru dị ize ndụ nye mmadụ karịa ọdụm. Otú ọ dị, e nwere ebe ọdụm na-akpagbu mmadụ. Okwu ikpe a kacha mara amara mere na 1898 n'oge a na-arụ àkwà mmiri n'elu Osimiri Tsavo dị na Kenya nke oge a. N'ime ọtụtụ ọnwa, ọdụm abụọ gburu ma rie ụfọdụ ndị ọrụ India na ndị Africa 135 na àkwà mmiri ahụ. O were onye isi ụlọ ọrụ ahụ ọnwa itoolu ka ọ chọtara ha wee gbuo ha. Ha bụ ụmụ nwoke abụọ buru ibu, nwee ahụ́ ike na-enweghị igwe. Taa, a na-egosipụta ha na Field Museum na Chicago. Emere ihe nkiri Hollywood abụọ gbasara ihe omume a, nke mbụ na 1952 na nke abụọ na 1996 n'okpuru aha The Ghost and the Darkness. Ọdụm Asia Àtù: Isi ọdụm Asia (Panthera leo persica) yiri ọdụm Africa. Nnyocha mkpụrụ ndụ ihe nketa na nso nso a egosila na ha kewapụrụ na ndị Africa ihe dị ka 50,000 ruo 100,000 afọ gara aga. Ha nwere mane a na-akpọchaghị akpọ ya na ogologo akpụkpọ anụ n'afọ. Tụkwasị na nke ahụ, ha nwere ogologo ntutu "ikuku", ma na-adịkarị ntakịrị karịa ụmụ nwanne ha Africa. Ụmụ nwoke na-eru site na 160 ruo 190 kilos, na nwanyị 110 ruo 120 kilos. Ozugbo agbasachara ha ruo ndịda ọwụwa anyanwụ Europe, Middle na nso East. Na ngwugwu ndị ahụ dị obere karịa nke ndị Africa. Egwuregwu ha na-abụkarị mgbada axis, mgbada sambar, anụ ọhịa, mgbada India na antelo nwere mpi anọ. Ọ dị ka ọdụm Asia ga-apụ n'anya, ọ bụ naanị ụdị 20 fọdụrụ, mana echedoro kemgbe 1975 na ogige Gir National Park nke India, ọnụ ọgụgụ ndị mmadụ eruola ihe dị ka anụmanụ 300. Ụdị ndị ọzọ N'ime mpaghara iri na atọ ahụ akọwara, abụọ ekpochapụla. Ndị a bụ ọdụm Barbary (Panthera leo leo) nke bi na North Africa na ruo 1922 jisiri ike ịnọgide na-enwe onwe ya na Atlas, na ọdụm Cape nke bi na South Africa.