Mesfin Woldemariam

Mesfin Woldemariam (Ge'ez: መስፍን ወልደ Mary; 23 Eprel 1930 – 29 Septemba 2020) bụ onye Etiopia mmụta na onye na-akwado ikike mmadụ.

Mbido ndụ na agụmakwụkwọ

Mesfin Woldermariam mụrụ na 23 Eprel 1930 na Addis Ababa, Alaeze Ukwu Etiopia. Mesfin nwetara akwụkwọ izizi ya na ụlọ akwụkwọ Teferi Mekonnen, ma bụrụ nwa akwụkwọ nke Ụka Ọtọdọks nke Etiopia, na-anata echichi dị ka dikọn na 1946.[1]. Ọ gụsịrị akwụkwọ n'ihu na London na 1951, wee nweta ohere ịgụ akwụkwọ na mba ofesi. Ọ natara BA ya na Mahadum Punjab, Chandigarh na 1955 yana MA na Ph.D. sitere na Mahadum Clark na 1977 site na nleba anya ime obodo maka ụnwụ nri na Etiopia. Mesfin bụ onye prọfesọ banyere ọdịdị ala na Mahadum Haile Selassie (nke bụ Mahadum Addis Ababa ugbu a), ma bụrụkwa onye isi ngalaba na-ahụ maka mbara ala ruo oge ụfọdụ.[2] Ọ bụkwa onye ọka mmụta dị elu nke Fulbright na 1971, 1986 na 1987. Ọ lara ezumike nká na 1991.

Mgbalị ndọrọ ndọrọ ọchịchị

N'ịzaghachi arịrịọ ụmụ akwụkwọ, na 8 Eprel 2001 Mesfin na Berhanu Nega nwere mkparịta ụka otu ụbọchị na ụlọ nzukọ nke National Lottery banyere nnwere onwe agụmakwụkwọ. E jidere ha na ebubo na kọmitii a kpaliri ngagharị iwe ụmụ akwụkwọ na AAU n'echi ya, mana a tọhapụrụ ha na mgbapụta 5 June ma ọ dịghị nke ọ bụla n'ime ha ka a kpere ikpe.

N'ọnwa Nọvemba afọ 2005, gọọmentị Etiopia jidere Mesfin maka ebubo ịgba ọchịchị mgba okpuru, Mgbukpọ agbụrụ na iwe megide iwu, yana ndị ọzọ na-eduga na Coalition for Unity and Democracy. A na-ewere ebubo a dị ka mpụ maka omume nke nnwere onwe ikwu okwu, nnwere onwe mkpakọrịta na nnwere onwe nkwupụta nke iwu ikike mmadụ nke mba ụwa kwadoro, ọtụtụ ndị na-ekiri ihe na-emenụ gụnyere Amnesty International, Human Rights Watch na European Union akatọọla ya. A kpọchiri ya n'Ụlọ Mkpọrọ Kaliti. N'oge ọ nọ n'ụlọ mkpọrọ, Mesfin sonyere n'ọgba aghara agụụ abụọ na Disemba 2005 na Jenụwarị 2006, na-eme mkpesa maka njide na ikpe ya. O mechara bute ọrịa oyi bara ya n'ahụ, daa n'ụlọ mkpọrọ ya n'abalị iri na asatọ n'ọnwa Ọgọstụ, a kpọgakwara ya n'ụlọ ọgwụ. Ụlọ ikpe ahụ kwesiri inye mkpebi ikpe ahụ na 19 Febụwarị 2007. Otú ọ dị, a mara Mesfin, na ndị ọzọ 37 ikpe na 11 June 2007.

Ikpe a mere mgbe Mesfin jụrụ ịgbachitere onwe ya, na-ekwusi ike na njide, ebubo, njide na ikpe ahụ bụ ihe ndọrọ ndọrọ ọchịchị kpaliri nakwa na ikpe ahụ agaghị abụ ikpe ziri ezi. Ya na ndị ọzọ 37, a mara ya ikpe na ndabere nke ihe akaebe ndị gbara akwụkwọ ma gbochie ya ikwu okwu n'ụlọ ikpe mgbe ikpe ahụ kwụsịrị. A na-ekwu na onye ọkàiwu ahụ gosipụtara ihe akaebe vidiyo na ọdịyo. Onye ọka ikpe kpebiri na ebe ọ bụ na ha enyeghị ndị na-agbachitere ha ma bụrụ ndị ikpe mara dịka ebubo.

A tọhapụrụ Mesfin, tinyere ndị ọrụ 37 ndị ọzọ nke pati mmegide nke Etiopia, ndị a ma ama na-agbachitere ikike mmadụ na ndị nta akụkọ na-ekpe ya ikpe, na 20 Julaị 2007. Ha natara mgbaghara ma weghachite ikike ndọrọ ndọrọ ọchịchị ha ụbọchị anọ mgbe a mara ọtụtụ n'ime ha ikpe ịga mkpọrọ ndụ ha niile na ndị ọzọ ịga mkpọrọ ruo afọ 15.

Ọnwụ na olili ozu

Mesfin nwụrụ na 29 Septemba 2020 site na nsogbu ndị COVID-19 wetara, mgbe ọ dị afọ 90.[1] Olili ozu Mesfin mere na 6 October 2020, ọtụtụ ndị ọrụ gọọmentị, ndị ama ama na ndị ezinaụlọ bịara. Ọkammụta Berhanu Nega, ọnụ na-ekwuchitere House of Federation Tagesse Chaffo, onye isi obodo Addis Ababa Adanech Abebe, na onye isi ala Oromia Region Shimeles Abdisa gosikwara.

N'okwu ozi olili ozu ya, ekwuru na ọ bụ onye guzobere Ethiopian Human Rights Council (EHRCO) ma mekwara nyocha dị iche iche gbasara ụnwụ nri na isiokwu metụtara ụkọ mmiri ozuzo, mpaghara dị iche iche gbasara akụnụba mmekọrịta ọha na eze.