Ilu 1 bụ isi nke mbụ nke Akwụkwọ Ilu na Bible Hibru ma ọ bụ Agba Ochie nke Bible Ndị Kraịst. [1][1] Akwụkwọ ahụ bụ nchịkọta nke ọtụtụ nchịkọta akwụkwọ amamihe, nke nwere isi na 1:1 nwere ike ịbụ iji were Solomọn dị ka onye edemede ọdịnala nke akwụkwọ ahụ dum, mana ụbọchị nke nchịkọta ọ bụla siri ike ikpebi, ma eleghị anya akwụkwọ ahụ nwetara ọdịdị ikpeazụ ya n'oge a chụgara ya. [2] Isiokwu a bụ akụkụ nke nchịkọta mbụ nke akwụkwọ ahụ.

Ederede dezie

E dere ihe odide mbụ ahụ n'asụsụ Hibru. E kewara isiakwụkwọ a n'amaokwu 33.

Ndi akaebe ederede dezie

Ụfọdụ ihe odide ndị mbụ nwere ederede nke isi a na Hibru bụ nke Masoretic Text, nke gụnyere Aleppo Codex (narị afọ nke iri), na Codex Leningradensis (1008). [1][2] A chọtara akụkụ nke isi a n'asụsụ Hibru n'etiti Akwụkwọ Mpịakọta Oké Osimiri Nwụrụ Anwụ gụnyere 4Q102 (4QProva; 30 BCE - 30 CE) na amaokwu 27-33 dị ugbu a. [2] [3][3]

E nwekwara nsụgharị n'asụsụ Koine Greek nke a maara dị ka Septuagint, nke e mere na narị afọ ole na ole gara aga BC; ụfọdụ ihe odide oge ochie nke nsụgharị a gụnyere Codex Vaticanus (B; B; narị afọ nke anọ), Codex Sinaiticus (S; BHK: S; narị afọnke anọ), na Codex Alexandrinus (A; A; narị afọ嘅 ise). [1]  

Nnyocha dezie

Isiokwu a na-emeghe ngalaba a na-ewere dị ka nchịkọta mbụ n'akwụkwọ Ilu (nke gụnyere Ilu 1-9), nke a maara dị ka "okwu nkuzi". [1] Jerusalem Bible na-akọwa isi 1-9 dị ka mmalite nke isi 10-22:16, ihe a na-akpọ "[ezi] ilu nke Solomọn", dị ka "ahụ nke akwụkwọ ahụ".[4] Isiokwu ahụ nwere usoro ndị a: [1]

  • Okwu Mmalite (1:1-7)
  • Zere Ndị Ọjọọ! (1:8-19)
  • Okwu Mbụ nke Amamihe (1:20-33)

Mmalite okwu (1:1-7) dezie

Akụkụ a na-enye ebumnuche na uru nke akwụkwọ ahụ dum, ọkachasị ntọala nke nkuzi ya. [1] A na-edepụta akụkụ ise nke nchịkọta ilu n'ozuzu ya n'amaokwu 1:2a, 2b, 3a, 4a, 6a nke ngalaba mmeghe.[5]

Amaokwu 1 dezie

Ilu nke Solomọn, nwa Devid, eze Izrel:
  • "Ilu": site na aha Hibru מָשָׁל, mashal, nwere ike izo aka na "ihe nkuzi dabere na ma ọ bụ na-eji ntụnyere ma ọ bụ ntụnyere", nwekwara ike ịbụ "okwu dị mkpirikpi" (Ezekiel 16:44), "ihe nkuchi sitere na ahụmịhe" (Abụ Ọma 78:2-6), "na-ekwu ma ọ bụ site n'okwu" (Deuterọnọ 28:37), ma ọ bụ "onye amụma nke ngọzi n'ọdịnihu" (Ezekeli 21:1-5).[6]
  • "Ilu nke Solomọn": ahịrịokwu a na-ewere dị ka aha akwụkwọ ahụ dum, ọ bụ ezie na ọ pụtaghị na Solomọn dere ma ọ bụ chịkọta ilu niile dị n'akwụkwọ a, n'ihi na akụkụ ụfọdụ bụ nchịkọta nwere aha ndị edemede dị iche iche, dị ka "okwu ndị maara ihe" (Ọdụm 22:17-24:22), "okwu ndị amamihe ọzọ" (ỌỌdụm 24:23-34), "okwu Agur" (Ọtụmọ-asị 30:1-33) na "okwu Lemuel" (Ọmba 31:1-9).[7] Akwụkwọ ahụ nwere ike ọ gaghị adị n'ụdị ikpeazụ ya n'oge Solomọn, n'ihi na e nwere ihe edeturu na ya na "ndị ikom Hezekaya" gbakwunyere nchịkọta ilu Solomọn n'ụdị akwụkwọ ahụ dị ugbu a (Iwu 25:1-29:27).[7]

Amaokwu nke 2 dezie

Ịmara amamihe na ntụziaka; ịghọta okwu nghọta;
  • "Ịmara" site na ngwaa Hibru יָדַע, yadaʿ, nke nwere ike ịpụta "ịmara" ma ọ bụ "ịghọ onye amamihe".[8]
  • "Amamihe" sitere na aha Hibru חָכְמָה, khokhmah, nke pụtara 'nkà, ikike' ma nwee ike ịkọwapụta "nkà omume". [1] Okwu ahụ na-ezo aka na "nkà" nke na-emepụta ihe bara uru, dị ka nkà aka nke ndị omenkà (Ọpụpụ 31:6; 35:35; cf.Aịsaịa 40:20), nkà ụgbọ mmiri nke ndị ọrụ ụgbọ mmiri (Abụ Ọma 107:27; Ezikiel 27:8), ikike nke ndị na-akpa ákwà (Ọpụpụ 35:26), ma ọ bụ ikike nke ndị nchịkwa (1 Ndị Eze 3:28).[3][9] Deuterọnọmi 4:6 na-ezo aka na iwu na iwu ndị Chineke nyere dị ka amamihe Izrel.[9][9]
  • "Ntụziaka": Aha (מוּסָר, musar, nke nwere ihe atọ ọ pụtara: (1) anụ ahụ ma ọ bụ nne na nna: "ịdọ aka ná ntị; ntaramahụhụ" (gụnyere nke sitere n'aka Chineke) (2) okwu: "ịdọrọ aka ná ntị"; agbamume" na (3) omume: "ọzụzụ; ntụziaka", dịka natara n'okpuru ikike nke nne ma ọ bụ nna ma ọ bụ onye nkuzi (cf.[10] Ilu 4:1-5). [1] E jikọtara okwu a na "amamihe" (khokhmah) ugboro anọ n'akwụkwọ ahụ (Iwu 1:2, 7; 15:33; 23:23).[10]

Amaokwu nke 7 dezie

Egwu nke Onyenwe anyị bụ mmalite nke ihe ọmụma:
mana ndị nzuzu na-eleda amamihe na ntụziaka anya.
  • "Egwu nke Onyenwe anyị": site na ahịrịokwu Hibru יִרְאַת יְהוָה, yirʾat YHWH, na "YHWH" ("Onyenwe anyị") n'ụdị ebumnuche ogugu isi , ya bụ, dị ka ihe "egwu na ihe ịtụnanya".Okwu a na-agụnye nsọpụrụ maka Chineke (cf.Aịsaịa 8:13) na irubere ya isi (cf.[11]
  • "Tụo ujo ": site na okwu Hibru יִרְאָה, yirʾah, sitere na mgbọrọgwụ יָרֵא, yare, nke nwere ihe dịgasị iche iche pụtara: (1) "na-atụ egwu ma ọ bụ egwu" (Deuteronomy 1:29; Jona 1:10), (2) "ịkwado na egwu" (1 Ndị Eze 3:28), (3) "ịsọpụrụ; ịkwanyere ùgwù" (Levitik 19:3); ihe ndị a niile pụtara na Ọpụpụ 20:20.[11]
  • "Ịmalite" nwere ike ịpụta nke mbụ n'usoro (Jenesis 1:1; Abụ Ọma 111:10; Ilu 17:14; Mika 1:13), ma ọ bụ mkpa (Iwu 4:7; Amọs 6:1), ma ọ bụ 'akụkụ kachasị mma' (Amọs 6:6).[22][12]

Izere ndị ajọ mmadụ (1:8-19) dezie

Akụkụ a nwere nke mbụ n'ime ọtụtụ ntụziaka site n'aka "nna nye nwa ya nwoke" n'ime akwụkwọ Ilu. [1] Njirimara nke ntụziaka ndị a bụ: [2]

  • arịrịọ maka nlebara anya (cf. amaokwu 8);
  • ntụziaka e gosipụtara dị ka iwu ma ọ bụ mmachibido iwu (cf. amaokwu 10b, 15), na
  • Akụkụ nkwali iji gee ntị na ntụziaka ahụ (cf. amaokwu 9, 16-19).

N'adịghị ka omume a na-emekarị n'ụlọ akwụkwọ amamihe nke Ijipt na Babilọn, nke nwere ọnọdụ ntụziaka yiri nke onye nkuzi na ụmụ akwụkwọ, ọdịiche dị n'etiti nna na nne (cf. amaokwu 8) na-egosi na ntụziaka dị n'akwụkwọ Ilu nwere ike ịnwe ọnọdụ ntụziụ ndị nne na nna n'ụlọ. [1] Ọ bụ ezie na ha na-echetara mgbe niile ikike nne na nna, okwu mkpali na-arịọkarị maka ezi uche mmadụ karịa ọrụ irube isi na nne na nna. [2]

Amaokwu nke 8 dezie

 Nwam nuru ihe nna gi na agwa gi Ma dobe iwu nne gi nyere gi

Ụdị mkpesa a, nwa m nwoke, "na-ekwughachi mgbe niile n'isiakwụkwọ mmalite ndị a". Onye rabaị French nke oge ochie Rashi tụrụ aro na "nna" na-ezo aka na Chineke, nna nke ihe a kpọrọ mmadụ, na "ntụziaka" ma ọ bụ "ịdọ aka ná ntị" pụtara iwu nke Chineke "nyere Mozis n'akwụkwọ na n'ọnụ". N'otu aka ahụ, ọ tụrụ aro na "nne" na-ezo aka na "mba gị, mba Israel".[13] Ọkà mmụta okpukpe John Gill na-agbagha nke a:

 

Okwu mbụ nke amamihe (1:20-33) dezie

N'ime akụkụ a, a na-egosipụta Amamihe dị ka nwanyị, onye na-ekwu okwu na ikike nke Chineke (a kọwara ntọala nke ikike a n'Iwu 8:22-31). [1] Ịjụ Amamihe ga-apụta ịjụ "egwu nke Onyenwe anyị" (amaokwu 29), a na-ejikwa asụsụ yiri ebubo amụma (cf. Aịsaịa 65:1-2,12; Jeremaịa 6:19).[22] N'aka nke ọzọ, ndị na-ege ntị n'Amamihe ga-enwe nchebe na udo nke uche nke ndị na-egere Amamihe ntị (amaokwu 33; cf. Ilu 3:21-26).[22]

Hụkwa dezie

 Ngozi Ikpe chineke

Ndu nke chineke

Uwa

Ihe ojoo

eligwe

Ogologo ndu

Ibatara mmadu ebere

Udo

Ezi omume

Amamihe

Detuo dezie


Edensibia dezie

  1. Holman Illustrated Bible Handbook. Holman Bible Publishers, Nashville, Tennessee. 2012.
  2. Dead sea scrolls - Proverbs
  3. 4Q102 at the Leon Levy Dead Sea Scrolls Digital Library
  4. Jerusalem Bible (1966), Introduction to The Proverbs, p. 931
  5. Note [a] on Proverbs 1:2 in NET Bible
  6. Note [a] on Proverbs 1:1 in NET Bible
  7. 7.0 7.1 Note [b] on Proverbs 1:1 in NET Bible
  8. Note [b] on Proverbs 1:2 in NET Bible
  9. 9.0 9.1 9.2 Note [c] on Proverbs 1:2 in NET Bible
  10. 10.0 10.1 Note [d] on Proverbs 1:2 in NET Bible
  11. 11.0 11.1 Note [a] on Proverbs 1:7 in NET Bible
  12. Note [b] on Proverbs 1:7 in NET Bible
  13. Rashi, Rashi on Proverbs 1.8, accessed 1 April 2021

Ebe esiri nweta ya dezie

Mpuga njiko dezie

  • Nsụgharị ndị Juu:
    • Mishlei - Ilu - Isi nke 1 (Judaica Press) nsụgharị [na nkọwa Rashi] na Chabad.org
  • Nsụgharị Ndị Kraịst:
    • Bible n'ịntanetị na GospelHall.org (ESV, KJV, Darby, American Standard Version, Bible in Basic English)
  • Akwụkwọ Ilu Isi nke 1 King James Version
  • Book of Proverbs public domain audiobook at LibriVox Various versions

Àtụ:Book of Proverbs