Fuliiru (Furiiru, Kifuliiru, Fulero) bụ asụsụ Great Lakes Bantu nkè ndị Fuliiru na-asụ (Bafuliiru), nkè á makwaara dị kà Fuliru mà ọ bụ Fulero, ndị bi n'ebe ùgwù ná ọdịda anyanwụ nkè ọbọdọ Uvira ná Uvira Territory, South Kivu province ná mpaghara ọwụwa anyanwụ nkè Democratic Republic of the Congo. Ọ nwere njikọ chiri ányá ná Kinyindu.[1]

Ọmụmụ ụdaolu dezie

Mkpụrụ okwu dezie

Tebụl dị n'okpuru na-enye usoro ụdaume nke Fuliiru.[1][2]

Labial Labiodental Alveolar Post-<br id="mwKg"><br>alveolar Palatal Velar Laryngeal
Plosive voiceless Àtụ:IPAlink Àtụ:IPAlink Àtụ:IPAlink
voiced Àtụ:IPAlink Àtụ:IPAlink
Fricative voiceless Àtụ:IPAlink Àtụ:IPAlink Àtụ:IPAlink Àtụ:IPAlink
voiced Àtụ:IPAlink Àtụ:IPAlink Àtụ:IPAlink
Prenasalized plosive mb nd ŋg
Nasal Àtụ:IPAlink Àtụ:IPAlink Àtụ:IPAlink
Liquid Àtụ:IPAlink/Àtụ:IPAlink
Approximant Àtụ:IPAlink Àtụ:IPAlink (Àtụ:IPAlink)

Ọtụtụ ụda na-agbanwe mgbè imi bu ụzọ: ụda na-enweghị ólú na-aghọ ụda, ná /β/ na /h/ na-aghọta dị ka [b].

Foneme /n/ na-ejikota ná ọnọdụ nkè ụdaume ndị na-eso yá: enwere ike ịghọta yá dị kà [m], [ɱ], [n], [ɲ], ma ọ bụ [ŋ].

Á na-aghọta ụdaume /l/ dị ka [d] mgbe /n/ gasịrị, dị kà [ɾ] mgbe ụdaume ihu /e/ na /i/ gasịrị, yana dị ka [l] n'ebe ọzọ. A na-aghọta ụdaume /ɾ/ dịka [d] mgbe /n/ gasịrị, mana dịka [ɾ] n'ebe ọzọ.

Mkpụrụedemede dezie

Tebụl dị n'okpuru na-enye ụdaume nkè Fuliiru.[1]

N'ihu Nlaghachi
Elu i u
N'etiti e o
Ala Dị Ala a

Mkpụrụedemede ịse niile na-apụta n'ụdị ogologo ná nkè dị mkpirikpi, ọdịiche nkè dị ichè ná ụdaume. Ogologo yá anaghị emetụta ogo nkè ụdaume.

Ụda dezie

Dị ka ọtụtụ asụsụ Bantu, Fuliiru bụ ụda, yana ọdịiche abụọ n'etiti ụda dị élú ná nkè dị ala. Morphemes nwere ike ịdị elu (H), àlà (L), ma ọ bụ enweghị ụda. Phonetically, élú, àlà, etiti, ná ụda na-ada ada nwere ike ímé; ụda dị n'etiti bụ mmezu nkè usoro LH dị n'okpuru, ná ụda ọdịda bụ mmezu màkà usoro HL dị n'ime mà ọ bụ ụda H ikpeazụ.

Edensibia dezie

  1. 1.0 1.1 1.2 Van Otterloo, Karen (2011). The Kifuliiru Language: Volume 1. Dallas, TX: SIL International. ISBN 978-1-55671-261-6.  Kpọpụta njehie: Invalid <ref> tag; name "Van Otterloo 1" defined multiple times with different content
  2. Van Otterloo, Roger (2011). The Kifuliiru Language: Volume 2. Dallas, TX: SIL International. ISBN 978-1-55671-270-8.