Asụsụ Limba, Hulimba, bụ asụsụ Niger-Congo nke Sierra Leone na nke Guinea. Ọ nwanyị ihe jikọrọ ya na asụsụ ndị ọzọ ma yie ka ọ na-emepụta alaka nke ya nke ezinụlọ Niger Congo.[3] Asụsụ ndi a gụnyere Tonko, Sela, Kamuke (ma ọ bụ Ke), Wara-wara, Keleng, Biriwa, na Safroko. Ụdị ọwụwa anyanwụ, nke a na-asụkarị na Guinea, dị nnọọ iche. Limba nwere usoro nke klas aha, nke akara ochie, nke eroded set nke prefixes gbakwunyere site na usoro enclitics ọhụrụ.

Limba
Yimba
Native to Sierra Leone, Guinea
Native speakers
(446,000 cited 1993-2016)[1][2]
Language codes
ISO 639-3 Either:



lia – West–Central



lma – East
Glottolog limb1267

Nkesa dezie

Ethnologue depụtara ụdị abụọ na-esonụ nke Limba, nke a na-asụ na Guinea na Sierra Leone.

A na-asụ East Limba na Ouré-Kaba, Guinea.

A na-asụ West-Central Limba n'ebe ugwu Sierra Leone. A na-asụ ya na mpaghara Little Scarcies River n'ebe ọwụwa anyanwụ Bombali District na n'ebe ugwu ọwụwa Anyanwụ kambia District, yana n'ebe ndịda Makeni.

Ọmụmụ ụdaolu dezie

Dị ka onye agbata obi Temne, Limba nwere ọdịiche pụrụ iche n'etiti ụdaume ya. Ọ na-eme ka ọdịiche dị n'etiti ezé na alveolar, mana ụdaume ezé bụ apical na ụdaume alveolars bụ laminal, nke megidere usoro n'ozuzu.

Ụtọ asụsụ dezie

Klas aha dezie

A na-eji klaasị aha dị iche iche site n'ụdị edemede doro anya (particle particle) nke na-esote aha, na mgbe ụfọdụ kwa site na nganiihu. Obere oge, enwere ike ịwepụta klaasị ndị a site na ọmụmaatụ Mary Lane Clarke nyere:

A. Klas Onye

Ihe atụ:

  • Ihe atụ:
  • Wukọnọ wo - onye Kono;
  • sapiri wo - ụgbụgbọ mmiri;
  • kaň wo - anyanwụ

Isiokwu doro anya (na-eso aha): wo; nnọchiaha ("ya, ya, ya" dị ka isiokwu): wunde, wun

B. Klas Ndị Mmadụ

  • Ihe atụ:
  • Bikọọn be - ndị Kono;
  • sapiriň be - ụgbụgbọ;
  • bia be - ndị mmadụ, ndị nna nna

C. Klas Asụsụ

Ihe atụ:

  • Ihe atụ:
  • Hukọnọ ha - asụsụ Kono;
  • hutori ha - mkpịsị ụkwụ

Def. art.: ha; nnọchiaha: -?- (ma eleghị anya nke a bụ ihe na-adịghị mma dịka klas si dị, na ya mere site na klas ndị na-adịghị ọcha)

D. Klas Mba

  • Ihe a
  • atụ:
  • Kakọnọ ka - Konoland

Def. nka: ka

Klas E. Bodkins

  • Ihe atụ:
  • tatọli ta - anụ ahụ;
  • tatori ta - mkpịsị ụkwụ

Def. art.: ta

F. Klas Cascade

  • Ihe atụ:
  • kutintọ ko - nsụda mmiri;
  • kekeň ko - mba;
  • kutiň ko - nkịta

Def. nka: ko

G. Klas nkita, ọnụọgụ nke F.

  • Ihe atụ:
  • ńatintọ ňa - nsụda mmiri;
  • ńakeň ňa - mba
  • ńatiň ňa - nkịta

Def. art.: ňa

H. Klas Ndị Abịarute

  • Ihe atụ:
  • matebeň ma - calm (aha);
  • matalaň ma - mbata;
  • masandiň ma - agịga

Def. art.: ma

I. Agịga Agịga, ọnụọgụ nke H.

  • Ihe atụ:
  • masandi ma - agịga;
  • matubucuciň ma - ihe ịrịba ama;
  • mendeň ma - ụbọchị, ụra

Def. art.: ma

Klas J. Yam

  • Ihe atụ:
  • ndamba ki - yam;
  • nbēn ki (b bụ "b e gburu egbu") - mgbaaka;
  • nkala ki - vine

Def. nka: ki

K. Klas mmbanaka, otutu nke J.

  • Ihe atụ:
  • ndambeň ki - ji;
  • nbēni ki ("b" dị ka n'elu) - mkpịsị aka;
  • nbuliň ki (nke a na-ejikwa "b siri ike") - windpipes

Def. nka: ki

L. Ụdị Anụ

  • Ihe atụ:
  • piňkari ba - égbè, égbè;
  • bọňa ba (bọňa nwere "b gburu", dị ka n'elu) - ụzọ, ụzọ;
  • bara ba - anụ, anụ

Def. nka: ba

M. Klas igbe, ọnụọgụ nke L.

  • Ihe atụ:
  • piňkariň ba - égbè, égbè;
  • bọton ba (bọton nwekwara "b" a zụrụ) - ụzọ, ụzọ;
  • kankaren ba - igbe, ogwe osisi

Def. nka: ba

N. Klas Yarn

  • Ihe atụ:
  • mulufu mu - ajị anụ, eriri;
  • Muce cani mu - ahuru;
  • mufukeki mu - onye na-akwado

Def. art.: mu

Klas O. Waves

  • Ihe atụ:
  • Muňku jach mu - ebili mmiri;
  • mudọ caniň mu - ebe obibi

Def. nka: bu

P. Atụmatụ mkpụrụ osisi

  • Ihe atụ:
  • busini bu - mkpụrụ osisi nke osisi ahụ

Q. Klas nwere isiokwu doro anya wu

  • Ihe atụ: - ? -

Aha ndị ọzọ, gụnyere aha nke ọnụọgụ, wdg, anaghị eji isiokwu. O nwere ike ịbụ na ha enweghị klas:

Ihe atụ:

  • Ihe atụ:
  • Alukorana - kor'an (Arabic);
  • dis - fringe, shawl;
  • - ink (site na duba Mandingo);
  • kameci - osikapa na-acha nchara nchara

Edensibia dezie

  1. "Limba, East". Ethnologue. Retrieved 2018-08-11.
  2. "Limba, West-Central".
  3. Güldemann (2018). "Historical linguistics and genealogical language classification in Africa", in Güldemann: The Languages and Linguistics of Africa, The World of Linguistics series. Berlin: De Gruyter Mouton, 58–444. DOI:10.1515/9783110421668-002. ISBN 978-3-11-042606-9. 

Ịgụ ihe ọzọ dezie

  • Clarke, Mary Lane. 1922 [1971]. A Limba-English Dictionary or Tampeṅ Ta Ka Taluṅ Ta Ka Hulimba Ha In Huiṅkilisi Ha. Westmead, Farnborough: Gregg International Publishers Limited. (1971 re-ebipụta akwụkwọ nke 1922 nke Houghton bipụtara.)
  • Guillaume Segerer & Florian Lionnet 2010. "'Isolates' na 'Atlantic'". Language Isolates in Africa workshop, Lyon, Dec. 4

Àtụ:Niger-Congo branches