Kwanka, ma ọ bụ Kwang (Kwaŋ), bụ ụyọkọ asụsụ Plateau nke obodo Naịjirịa.

Kwanka
Kwang (Kwaŋ)
Native to Nigeria
Region Plateau State, Bauchi State
Native speakers
20,000 (2003)[1]
Dialects
  • Kwang (Vaghat, Kadung)
  • Ya (Boi)
  • Bijim (incl. Legeri)
Language codes
ISO 639-3 Variously:



jbm – Bijim



dkg – Kadung



tyy – Tiyaa
Glottolog vagh1247

Templeeti:Infobox ethnonym Templeeti:Infobox ethnonym Kwang ma ọ bụ Vaghat bụ ụdị dị iche iche. Ndị ọzọ bụ Ya (Tiyaa) na Bijim.

A na-ahụta Vaghat dị ka ihe dị iche na Kadung. Nghọta mmekọrịta dị n'etiti Vaghat/Kadung, Ya na Bijim dị obere.

Kwang na Ya bụ endonyms, ya na loconyms Kadun na Kwanka maka Kwang na Boi maka Ya.

Nkesa

dezie

Ndɨ akódhɨ nda ɨ̀ dré akódhɨ nɨ lebèbhá àmɨ dré Càmpàk, Kwànkà, Làrkà, Bùkòʃì, Wùyà, Gileŋ, Kùmbùl, Kaduŋ, Wùꞌìmà, ɗə̀kdèy, Kwándarì, Rɔ̀k, Jàrkàn, Dùfyàm, Mícìji, na ndii. Ha dị na Pankshin LGA na Mangu LGA, Plateau Steeti. Asụsụ ndị gbara ya gburugburu bụ Mwaghavul, Ngas, Pyem na Fulani.

Vaghat

dezie

Ndị Vaghat na mbu biri n'ime ugwu ndị Tafawa Balewa na Bogoro LGAs na ndịda ọdịda anyanwụ Bauchi steeti.

  • Akusha
  • Anjere (ebe a na-ebighịzi)
  • Aruti
  • Dala
  • Goŋzi
  • Gwoɓi (ebe obibi anaghịzi ebi). E nwere ọgba ebe a na-edebe okpokoro isi nke ndị nna Vaghat.
  • Kaduk (ebe a na-ebighịzi)
  • Kudal (obodo dị n'etiti ebe onyeisi ahụ bi)
  • Kwafa
  • Maŋgar
  • Yaghap
  • Yalas
  • Yaŋ
  • Yɔghɔs (Yaush)
  • Yise
  • Zhindir

Taa, ndị Vaghat akwagalakwa n'ọtụtụ obodo na obodo ndị gbasapụrụ n'ofe steeti Bauchi, Plateau State, na steeti Kaduna (nke kacha nso Zaria).

Vaghat highland clans bụ: Āyàlàs, Àyìtūr, Àtòròk, Āyīpàɣí, Āyīgònì, Àyàkdàl, Àyánàvēr, Āyàtọl, Àyàʒíkʔìn, Àyìʤìlìŋ, Áyàshàlà, na Àzàrā.

Vaghat lowland clans are: Āyàlàs, Àyàkdàl, Àyàʒíkʔìn, Ày nwar, na Àyàgyēr.

Ndị Vaghat nwekwara ọgba n'ugwu ebe ha na-edebe okpokoro isi nke ndị nna nna ha.

n'ihu ịgụ

dezie
  • [Ihe e dere n'ala ala peeji] Asụsụ Kwaŋ nke Central Nigeria na njikọ ya. Cambridge: Kay Williamson Educational Foundation.
  • [Ihe e dere n'ala ala peeji] Asụsụ Vaghat nke Central Nigeria. Cambridge: Kay Williamson Educational Foundation.
  • [Ihe e dere n'ala ala peeji] Okpokoro isi na akụ mkpụrụ obi: okpukpe nke ndị Vaghat. Cambridge: Kay Williamson Educational Foundation.

edensibia

dezie
  1. Bijim at Ethnologue (18th ed., 2015) (subscription required)
    Kadung at Ethnologue (18th ed., 2015) (subscription required)
    Tiyaa at Ethnologue (18th ed., 2015) (subscription required)