Ahebi Ugbabe
Mmádu
ụdịekerenwanyị Dezie
mba o sịNaijiria Dezie
Ụbọchị ọmụmụ ya1880 Dezie
Ụbọchị ọnwụ ya1948 Dezie
asụsụ ọ na-asụ, na-ede ma ọ bụ were na-ebinye akaBekee, pidgin Naịjirịa Dezie
Ọrụ ọ na-arụOnye ndọrọ ndọrọ ọchịchị Dezie
Ọkwá o jiEze Dezie

Eze Ahebi Ugbabe (nwụrụ na 1948) bụ eze ( eze ) na onye isi akwụkwọ ikike nke Enugwu-ezike, Naijiria. Naanị ya bụ eze nwanyị na nwanyị chịrị Naijiria . [1] Nwando Achebe kọwara mmetụta ndụ ya: "Ọ bụ 'ohu' lụrụ nwanyị chi, onye ọ gbapụrụ, onye na-edina nwoke ma ọ bụ nwanyị, onye isi, onye na-achị akwụkwọ ikike yana n'ikpeazụ bụrụkwa eze nwanyi. Ọ gba siri ike onye ndú nke ndị ya, ma na o bu onye oru mmekorita nyere ike na-eje ozi na British colonial ọchịchị na Naijiria. "

Eze Ahebi Ugbabe
MúrúEnugwu-Ezike
Nwürü1948
Enugwu-Ezike

Ndụ mbido dezie

A mụrụ Ahebi Ugbabe na ngwụcha narị afọ nke 19 n'aka Ugbabe Ayibi, onye ọrụ ugbo na mmanya nkwụ, na Anekwu Ameh, onye ọrụ ugbo na onye ahịa, na Umuida, Enugwu-Ezike . O nwere ụmụnne nwoke abụọ ma na o nweghi ụmụnne nwanyị. [2] Ya na ndi umere nne ya bi na Unadu obere oge tupu ya alọghachi na Umuida. Mgbe ọ lọtara, ọ nọteghị aka tupu ọ gbaa ọsọ. [3]

ije biri n'ala ọzọ dezie

O mechara gbaga Ala-igala . Ahebi na-agba ọsọ site na iwu ka a lụọ ya na chi nwanyị dịka ntaramahụhụ maka mpụ nna ya. A maara ntaramahụhụ a dịka igo ma ogo (ịbu ogo onye na-efe chi). Ezinụlọ ya gafere ọtụtụ ihe na-adịghị mma mgbe ọ dị afọ iri na atọ na iri na anọ. Ugbo ya amịghị mkpụrụ, ọrịa gbasaa, ahịa adịghịkwa ngwa. Nna ya agakwuruwo onye na-agba afa, bụ onye a ghọtara dị ka onye maara ihe ahụ. Nwoke a jikọtara ihe omume ahụ na iwe nke chi nwanyị Ohe n'ihi mpụ ya. [1] N'oge ije biri n'ala ọzọ, Ahebi ghọrọ nwanyị akwụna ma jiri ụdị ọrụ a mee ihe maka ọdịmma ya. Na njem ya, Ahebi mụtara ịsụ ọtụtụ asụsụ, dịka "Igala, Nupe, na Pidgin English. Ihe ịga nke ọma ya na nnwere onwe ya nyere aka ịkọwapụta ọrụ mmekọahụ na omenala Igbo, site na ịgba ohu na ọrụ afọ ofufo. Chinụa Achebe dere na "Achebe gakwara n'ihu iwebata 'echiche nke' nwunye nke chi 'ma gbatịa ngalaba nyocha nke' onye na-arụ ọrụ mmekọ nwoke na nwanyị 'dị ka ụdị iji wee na-aga n'ihu na mgbanwe n'echiche nke ịbụ ohu nwanyị yana asọmpi na ịkọwapụta nkọwa akwụna na mpaghara Africa ". Ọrụ mmekọahụ ya na nkà mmụta asụsụ mere ka o nwee ike ịbanye na Attah-Igala (eze) na onye isi nkewa nke Britain, bụ ndị na-eme ka ọ laghachi Enugu-Ezike nanị, ma na-akwado nkwupụta ya n'ọfịs nke isi, onye isi ikike, na, emesia, eze . "

Ọchịchị Ahebi dezie

Ọchịchị Ahebi bidoro ọnwa ole na ole ọ laghachiri na ala Igbo site na ije biri n'ala ọzọ. Ahebi bụ naanị onye obodo ha nwere ike ịgwa ndị Britain okwu. Ọ dochiri "onye agadi (na-eto eto)" isi Ugwu Okegwu enweghị ike ịkparịta ụka na ndị Britain. Emere ya ka o buru nwanyi onye isi na ndi isi ochichi nile nke Naijiria na ulo ikpe ndi Britain. Onye uwe ojii na mpaghara Britain W. H. Lloyd kwuru na Ahebi bụ "nwanyị nwere mmetụta na ike. O nwere ọgụgụ isi ma dịkwa jụụ. Mgbe ọ na-ekwu okwu, ọ na-abụkarị ruo n'ókè na ezi uche. "

Ọ bụ ezie na Ahebi nyere iwu ka ndị obodo ya kwanyeere ya ùgwù, ọ kpụụrụ mkpụrụ nke iwe site n’ịrụ ndị ọrụ mmanye na itinye ọnụ na ime ụtụ isi ndị Britain. Ndị Igbo "ekwenyeghị na a gụrụ mmadụ. [4] Ọnụ ọgụgụ a kpatara Agha Nwaanyị n’ebe ndịda ala Igbo.

Na mbu, "Ahebi di nfe n 'igbanwe iguzogide ochichi ya" n'ihi nkwado nke Britain.[5]Ahebi nwetara akụnụba na ike, mana na-ada site na amara mgbe oke nke mmebi iwu ya - oke na ike - mmebi iwu karịrị nke ukwuu maka obodo ya.[6] O gabigara ọchịchọ ya wee mebie mmekọrịta mmadụ na ibe ya site na iji ihe nkpuchi nke mmụọ na-aga ememe ime mmụọ [7] Ememe a bụ naanị maka ụmụ nwoke.Ndị okenye nwoke na Ahebi gara ụlọ ikpe iji dozie ikpe ahụ ma ndị Britain kwadoro ndị okenye nwoke, mebie ọchịchị Ahebi.[8]

Ahebi Ugbabe zụlitere ọhụụ nke

ihe omimi iji mee ka onyinyo nke ọchịchị dị ike niile sie ike. O jiri ọdịnala tupu ọchịchị emee ihe omimi a na ike. O jikwa nke a mee ka okike ya baa ụba iji mee onwe ya eze nke ọma. Zọ ọzọ Ahebi siri gosi onwe ya dị ka nwoke bụ na ọ kpọkọtara ọtụtụ nwunye, ọtụtụ n'ime ha na-agba ọsọ site na ndị di na-eme ihe ike. O nwekwara ọtụtụ ndị odibo ga-enyere ya aka. Ndị nwunye a ga-amụ ụmụ iji gaa n'ihu n'aha Ahebi. [9]

Ọnwụ dezie

Tupu Ahebi anwụọ, ọ na-eli ozu nke aka ya. O kwenyeghi na obodo ya ga-eli ya nke kwesiri ekwesi. [10] O bu n'obi ime emume a "n'uzo di ebube na obodo ya agaghi echefu na ihe di egwu dika ya onwe ya ebiela." Olili ozu ya gụnyere egbe, ịchụ anụmanụ, na egwu ncheta dị ebube.

Ahebi nwụrụ na 1948. [9] Ọ bụ ezie na ọ bụ nwanyị, e liri ya dịka omenala obodo si lie nwoke. [11]

Ebe nsi nweta dezie

  1. 1.0 1.1 (2010) The Female King of Colonial Nigeria: Ahebi Ugbabe. Bloomington: Indiana University Press. ISBN 978-0253222480. 
  2. (2010) The Female King of Colonial Nigeria: Ahebi Ugbabe. Bloomington: Indiana University Press, 38–39. ISBN 978-0253222480. 
  3. (2003-06-20) Men and Masculinities in Modern Africa. Portsmouth, NH: Heinemann. ISBN 9780325002545. 
  4. Achebe, Nwando (2011). The Female King of Colonial Nigeria: Ahebi Ugbabe. 
  5. Achebe, Nwando (2011). The Female King of Colonial Nigeria: Ahebi Ugbabe (in en). Indiana University Press, 133. ISBN 978-0253222480. 
  6. Achebe, Nwando (June 2012). "The Female King of Colonial Nigeria, Ahebi Ugbabe". International Journal of African Historical Studies 45 (1): 306. 
  7. Achebe, Nwando (2011). The Female King of Colonial Nigeria: Ahebi Ugbabe (in en). Indiana University Press, 122. ISBN 978-0253222480. 
  8. Achebe, Nwando (2011). The Female King of Colonial Nigeria: Ahebi Ugbabe (in en). Indiana University Press, 183. ISBN 978-0253222480. 
  9. 9.0 9.1 Achebe, Nwando (2011). The Female King of Colonial Nigeria: Ahebi Ugbabe (in en). Indiana University Press. ISBN 978-0253222480. 
  10. Achebe, Nwando (2011). The Female King of Colonial Nigeria: Ahebi Ugbabe (in en). Indiana University Press, 187. ISBN 978-0253222480. 
  11. Achebe, Nwando (2010). The Female King of Colonial Nigeria: Ahebi Ugbabe. Bloomington: Indiana University Press. ISBN 978-0253222480.