2012 Kohistan scandal
Ihe onyonyo onyonyo nke Kohistan bụ ikpe igbu ọchụ nke mere na Mee 2012 na Palas Valley, Kohistan, Pakistan. Ọ gụnyere nkwanye ùgwù igbu ụmụ agbọghọ ise, ndị ihe onyonyo pụtara na ịntanetị. Vidio ahụ gosiri otu nwoke na-agba egwu ebe ụmụ agbọghọ anọ na-akụ aka ma na-abụ abụ.
A na-azọrọ na, mgbe ihe nkiri ahụ pụtara n'ihu ọha, e mere jirga agbụrụ n'oge na-adịghị anya mgbe nke ahụ gasịrị ebe e kpebiri na a ga-egbu ndị sonyere na nwata nwoke ahụ mere vidio ahụ.
Afzal Kohistani, nwanne nwoke nke okenye nke ụmụ nwoke abụọ ahụ tinyere aka na vidiyo ahụ, megidere ọdịnala agbụrụ obodo wee weta okwu ahụ n'ihu obodo; buru ụzọ rịọ maka nchebe ndị sonyere wee mechaa kwuo na e gbuola ụmụ agbọghọ nọ na vidiyo ahụ.[1] Kohistani gbara mkpọsa ihe karịrị afọ asaa iji debe ikpe ahụ n'ihu ọha ruo mgbe e gburu ya na Machị 2019.
Na Septemba 2019, a mara ụmụ nwoke atọ ikpe igbu mmadụ atọ n'ime ụmụ agbọghọ ahụ na vidiyo ahụ wee tụọ mkpọrọ ndụ. Ọnọdụ nwa agbọghọ nke anọ na nke ise ka ekwenyebeghị.[1]
Ihe omume
dezieVidio ahụ
dezieỤmụ agbọghọ anọ - Bazeegha, Sereen Jan, Begum Jan na Amina - ka a hụrụ ka ha na-akụ aka ma na-abụ abụ; nwa agbọghọ nke ise, Shaheen, nọkwa ebe ahụ mana ọ pụtaghị na vidiyo ahụ. N'otu agba ọzọ, a hụrụ otu nwoke ka ọ na-agba egwu, ebe nwoke nke abụọ na-edekọ ma ya na ụmụ agbọghọ.[1] A kọrọ na eserese vidiyo a na-eme ememe agbamakwụkwọ na mpaghara Kohistan dịpụrụ adịpụ na nke siri ike, ebe ndị jirga ebo na-akwado ọdịnala ọdịnala na enweghị usoro mmanye iwu siri ike. N’ọnwa Mee 2012, e wepụrụ ihe onyonyo a n’Ịntanet, ebe ụmụ agbọghọ na ụmụ nwoke si n’agbụrụ dị iche iche, ndị ebo dị iche iche kpọbatara otu jirga ebe e kpebiri na e kwesịrị igbu ndị so ya, n’ihi na a na-ewerekarị imekọ ihe ọnụ n’etiti agbụrụ dị ka ihe a machibidoro iwu.[2]
Nnyocha na mkpebi ikpe
dezieIhe omume a ruru mgbasa ozi obodo na June 2012 mgbe Afzal Kohistani, nwanne nwoke nke okenye nke ụmụ nwoke jikọtara na vidiyo ahụ, boro ebubo na egburu ụmụ agbọghọ ndị ahụ na iwu nke ebo Azadkhel. Ndị ọrụ gọọmentị gọnarịrị na nke a mere ma kwuo na ụmụ agbọghọ ahụ dị ndụ. Achụpụrụ ikpe ahụ mgbe ndị na-akwado ikike na ndị ọrụ gọọmentị mere njem abụọ n'ime ime obodo iji zute ụmụ agbọghọ ahụ, dịka Ụlọikpe Kasị Elu nke Pakistan nyere iwu, ma kwenye na mbụ na ọ dịkarịa ala anọ n'ime ụmụ agbọghọ ahụ dị ndụ.[1] [2] [3] Dr Farzana Bari, onye na-akwado ikike ụmụ nwanyị nke mere njem abụọ ahụ iji zute ụmụ agbọghọ ahụ, kwenye na mbụ na nkwubi okwu ahụ[1] mana emesia wepụta nkwenye ya. [3]
N'ịzaghachi mmechi nke ikpe ahụ, Afzal Kohistani kwusiri ike na e gosipụtara ndị aghụghọ na ndị otu nyocha ahụ nakwa na ezigbo ụmụ agbọghọ ahụ anwụọla.[4] O tinyere akwụkwọ iji meghee ikpe ahụ nke mere ka atọ n'ime ụmụnne ya ndị nwoke nwụọ.[5]
N'abalị asatọ n'ọnwa Febụwarị n'afọ 2014, onye bụbu onye otu ndị omeiwu nke Khyber Pakhtunkhwa si Kohistan, kwuru n'ihu ọha na e gburu ụmụ agbọghọ anọ ahụ a hụrụ na vidiyo ahụ ma nke a kpaliri Afzal Kohistani itinye akwụkwọ ọzọ maka ka e mepụta ụmụ agbọghọ ahụ n'ụlọ ikpe. Mgbe a jụrụ nke a, ọ kpọgara ya n'Ụlọikpe Kasị Elu ebe, na Nọvemba 2016, e nyere iwu ka e nye ya ọrụ ọzọ.[3]Onye ọka iwu na-agbachitere ya kwuru na enweghị ike ịkpọta ụmụ agbọghọ ahụ n'ihu kọmitii ahụ n'ihi mmachi agbụrụ na-eme ka ọ bụrụ ihe ùgwù na ihere. Onye ọka ikpe Ejaz Afzal jụrụ arụmụka ahụ ma zigara onye ọka ikpe, Shoaib Khan, na ndị ọrụ ndị ọzọ ka ha zute ụmụ agbọghọ ahụ. Ụmụ agbọghọ anọ pụtara n'ihu ha n'ụzọ kwesịrị ekwesị ma hụ enweghị nkwekọrịta n'ihe gbasara afọ nke ụmụ agbọghọ ahụ mepụtara na ndị pụtara na vidiyo ahụ afọ ise tupu mgbe ahụ.[3]
N'ihe gbasara Amina, akụkọ nke kọmitii ahụ nyere ụlọ ikpe kachasị elu kwuru, sị: A chọtara ọdịiche yiri nke ahụ n'ọnọdụ ọ bụla.[3]
Farzana Bari mere nkwupụta ọhụrụ n'ụlọ ikpe na-ekwughachi nchegbu mbụ ya na ụmụ agbọghọ ahụ a hụrụ na vidiyo ahụ abụghị ndị e gosipụtara n'ihu kọmitii ahụ. O kwuru, sị: N'ọnwa Ọgọstụ 2018, site n'iwu nke Ụlọikpe Kasị Elu, ndị uwe ojii Kohistan debanyere aha Akụkọ ozi mbụ maka igbu ụmụ agbọghọ ise metụtara vidiyo ahụ. N'ọnwa Disemba afọ 2018, nyocha ahụ chọpụtara na mmadụ abụọ n'ime mmadụ ise e gburu egbu dị ndụ [6] nakwa na atọ n'ime ụmụ agbọghọ ahụ - Siran Jan, Begum Jan na Bazeegha - egbuola n'ezie. [3]
Afzal Kohistani
dezie
Afzal Kohistani, onye agbụrụ Salehkhel si na Kolai-Palas District, bụ otu n'ime ụmụ asatọ. Ezinụlọ ahụ biri ndụ ntụsara ahụ ma bụrụ ndị a na-akwanyere ùgwù nke ọma n'ime obodo Gadaar. N'oge dị iche iche, Afzal na-arụ ọrụ na ụlọ ahịa ịkwa ákwà, na-arụkọ ọrụ maka onye ọka iwu ma na-ere mmanụ aṅụ, ma na-amụ iwu n'oge ezumike ya.
N'afọ 2010, ya na nwunye ya na ụmụnne ya abụọ, Bin Yasir na Gul Nazar, bi na Mansehra. N'oge a, Yasir na Nazar laghachiri n'obodo ezinụlọ nke Gadaar, nke bụ ebe e mechara mee vidio ahụ. Mgbe vidiyo ahụ gbasara, e jidere Yasir na Nazar; abụọ n'ime ụmụnne ha nwoke na ezinụlọ ndị ọzọ sitere n'ebo Salehkhel hapụrụ Gadaar wee kwaga Allai, ebe a na-enye ha nchebe n'aka agbụrụ Azadkhel, bụ ndị ụmụ agbọghọ ahụ nọ na vidiyo ahụ.
N'adịghị ka ịgbaso ọdịnala agbụrụ, Afzal gbalịrị igbochi ikpe nke jirga. Mgbe nke ahụ kụrụ afọ n'ala, ọ gakwuuru ndị mgbasa ozi ma kpụpụ ikpe ugboro ugboro iji gosipụta na igbu ọchụ ahụ mere.[3] N'ihi ya, e gburu atọ n'ime ụmụnne Afzal, ndị fọdụrụ na Gadaar, na Jenụwarị 2013 ma gbaa ụlọ Afzal ọkụ. [7][1]
Na 6 Machị 2019, a gbagburu ya na Abbottabad, Khyber Pakhtunkhwa . [8][9]
Nkwenye
dezieNa Jenụwarị 2014, a mara ndị ikom isii sitere n'ebo Azadkhel ikpe maka igbu ụmụnne atọ Afzal Kohistani. A mara otu ikpe ọnwụ ma maa mmadụ ise ndị ọzọ ikpe ịga mkpọrọ afọ 25, ha niile bụ ndị ikwu ụmụ agbọghọ ahụ site na vidiyo ahụ. A tọhapụrụ mmadụ isii ndị ọzọ, gụnyere onyeisi jirga nke e kwuru na ọ nyere iwu igbu ọchụ mbụ.[10] N'afọ 2017, ụlọ ikpe dị elu kagburu ikpe ndị ikom isii ahụ.[9][11]
Na Septemba 2019, a mara nna Bazeegha, nna Sereen Jan na nwanne Begum Jan ikpe maka igbu ọchụ ma maa ya ikpe ịga mkpọrọ ndụ ya niile. A tọhapụrụ mmadụ ise ndị ọzọ.[12][1]
Hụkwa
dezie- Ogbugbu nsọpụrụ na Pakistan:
- Qandeel Baloch
- Nkume a tụrụ Farzana Parveen
- Samia Sarwar
- Ọnwụ Samia Shahid
- Ayman Udas
Ebem si dee
dezie- ↑ 1.0 1.1 1.2 "Three given life in 'honour killings' blood feud", BBC News, 5 September 2019. Kpọpụta njehie: Invalid
<ref>tag; name "BBC 5 Sept" defined multiple times with different content - ↑ Hashim. "How a Pakistani whistle-blower was killed for 'honour'", www.aljazeera.com, 26 Mar 2019.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 Dastageer. "The bloodied aftermath of a viral video", Herald Magazine, 4 June 2019. (in en) Kpọpụta njehie: Invalid
<ref>tag; name "Herald Dawn" defined multiple times with different content - ↑ "Four Kohistan women alive, says Farzana Bari", DAWN.COM, 7 June 2012. (in en)
- ↑ Bhatti. "Girls in 2011 Kohistan video were killed, Supreme Court told", DAWN.COM, 2 January 2019. (in en)
- ↑ "Police claim two of Kohistan honour killing victims alive", Dawn, 4 December 2018. (in en)
- ↑ "Kohistan video case: Relatives of three slain brothers stage protest", The Express Tribune, 8 January 2013. (in en)
- ↑ "Anger over 'honour killing' activist murder", BBC, 8 March 2019.
- ↑ 9.0 9.1 "'Honour killing' whistleblower shot dead", BBC News, 7 March 2019. Kpọpụta njehie: Invalid
<ref>tag; name "BBC 7 Mar" defined multiple times with different content - ↑ "6 convicted for carrying out jirga orders", The Express Tribune, 30 January 2014. (in en)
- ↑ Mukhtasir & 5 others. Vs. The State & Bin Yamin. - Judgment. www.peshawarhighcourt.gov.pk (28 March 2017).
- ↑ "3 men sentenced to life imprisonment in 2012 Kohistan video scandal case", DAWN.COM, 5 September 2019. (in en)