Ilu 30 bụ isi nke 30 nke Akwụkwọ Ilu na Bible Hibru ma ọ bụ Agba Ochie nke Bible Ndị Kraịst. [1][1] Akwụkwọ ahụ bụ nchịkọta nke ọtụtụ akwụkwọ amamihe: isi nke Ilu 1:1 nwere ike ịbụ iji were Solomon dị ka onye dere akwụkwọ ahụ dum, mana ụbọchị nke nchịkọta nke ọ bụla siri ike ịchọpụta, ma eleghị anya akwụkwọ ahụ nwetara ọdịdị ikpeazụ n'oge ọpụpụ ya. [2] Isiokwu mbụ a na-ekwu "ihe ndị Agur", [4] nke a na-esote nchịkọta epigrams na aphorisms.

Ihe ederede dezie

E dere ihe odide mbụ ahụ n'asụsụ Hibru. E kewara isiakwụkwọ a n'amaokwu 33.

Ndị akaebe ihe ederede dezie

Ụfọdụ ihe odide ndị mbụ nwere ederede nke isi a n'asụsụ Hibru bụ nke Masoretic Text, nke gụnyere Aleppo Codex (narị afọ nke iri), na Codex Leningradensis (1008). [1]

E nwekwara nsụgharị n'asụsụ Koine Greek nke a maara dị ka Septuagint, nke e mere na narị afọ ole na ole gara aga BC. Ihe odide oge ochie dị ugbu a nke nsụgha rị Septuagint gụnyere Codex Vaticanus (B; B; narị afọ nke anọ), Codex Sinaiticus (S; BHK: S; narị afọ ya nke anọ), na Codex Alexandrinus (A; A; narị afọ na nke ise [1]).  

Ọdịdị ya dezie

Michael Fox, onye America na-amụ banyere Bible, kewara isiakwụkwọ a n'akụkụ: [1]

  • Proverbs 30:1–9 = The Words of Agur
  • Proverbs 30:10–33 = Epigrams and Aphorisms
    • Proverbs 30:10 = Aphorism a – Denouncing a Slave
    • Proverbs 30:11–14 = Epigrams i – The Wicked Generation
    • Proverbs 30:15a = Aphorism b – The Epitome of Greed
    • Proverbs 30:15b–16 = Epigrams ii – Four Greedy Things
    • Proverbs 30:17 = Aphorism c – Contempt for Parents
    • Proverbs 30:18–20 = Epigrams iii – Four Wondrous Ways-and One More
    • Proverbs 30:21–23 = Epigrams iv – Four Things That Shake the Earth
    • Proverbs 30:24–28 = Epigrams v – Four Creatures Small but Wise
    • Proverbs 30:29–31 = Epigrams vi – Four Creatures with a Stately Gait
    • Proverbs 30:32–33 = Epigrams vii – Churning Up Quarrels

Okwu nke Agur (30:1-9) dezie

A na-ekwu na ọ bụ onye amamihe a na-amaghị ama na-abụghị onye Israel (cf. kwa 31:1). [1] Fox na-atụ aro na enwere ike itinye ya na Ilu n'ihi okwu ịdọ aka ná ntị ya bara uru na ibuli Torah. [2] A na-akọwa ịdị nso 'n'okwu na mmụọ' na Abụ Ọma nke 73 dị ka Agur, dị ka onye na-ede abụ, na-ejikọta nkwupụta nke amaghị ihe na nkwupụta nke okwukwe na ọṅụ na nghọta nke sitere n'aka Chineke naanị ya, ka ọ na-agba ndị mmadụ ume ịgakwuru Chineke ozugbo dị ka nchebe megide ọnwụnwa.

Onye ọkà mmụta okpukpe Aberdeen Kenneth Aitken na-ekwu na okwu Agur nwere ike ọ gaghị agafe amaokwu 14, ebe amaokwu 14 mbụ dị iche na amaokwu 15 gaa n'ihu na Septuagint, mana ọ na-ekwukwa na "echiche kewara ma ha ga-agwụ tupu amaokwu 14" (nke nwere ike ịdị na amaokwu 4, 6, ma ọ bụ 9). [1] Ndị editọ nke New American Bible, Revised Edition, na-atụ aro na "otu edemede mbụ" nwere ike ịnwe amaokwu 1 ruo 6.[2]

Amaokwu 1 dezie

Okwu Agur nwa Jakeh, onye amụma.
Nwoke ahụ gwara Ithiel,
gaa Ithiel na Ukal:
  • "Onye amụma" na-asụgharị okwu Hibru massa, nke nwere ike ịkọwa okwu ndị ahụ dị ka ụdị amụma 'mkpughe' (cf.
  • "Nye Ithiel, na Ithiel na Ukal" (KJV: "n'ebe Ithiel nọ, ọbụnakwa Ithiel nakwa Ucal"; ESV: "Adị m ike gwụrụ, O Chineke; Ike gwụrụ m, O Chineke, ma gwụ"): aha ndị a nwere ike ịbụ ụmụ Agur ma ọ bụ ndị na-eso ụzọ ya.

Amaokwu nke 2 dezie

O doro anya na enwere m obi ọjọọ karịa nwoke ọ bụla, enweghịkwa nghọta nke nwoke.
  • "Brutish" (בַ֣עַר, ːa-'ar) a na-ejikwa okwu Hibru a mee ihe na Abụ Ọma 73:22 ma sụgharịa ya dị ka "onye nzuzu".

Amaokwu nke 4 dezie

Ònye rịgooro n'eluigwe, ma ọ bụ gbadatara?
Ònye gbakọtara ifufe n'aka ya?
Ònye kegidere mmiri n'uwe?
Ònye guzobere njedebe ụwa niile?
Gịnị bụ aha Ya, gịnị bụ aha nwa Ya,
ma ọ bụrụ na ị maara?

Dị ka ndị dị na Job 38-41, ajụjụ ndị a na-ekwusi ike na "enweghị nghọta nke ụzọ Chineke".

Amaokwu 5-6 dezie

  Okwu obula Nke si na onu onyenweanyi bu onwunwa O bu ota nye ndi na agbaba na ime ya Etinyekwala ihe obula na okwu a Oga enyere gi aka na echekwa gi na ebe ndi iro no

Ndị editọ nke New American Bible, Revised Edition, na-atụ aro na ederede Agur mbụ nwere ike iji amaokwu ndị a mechie, n'ihi na amaokwu isii mbụ na-egosipụta otu ọdịiche dị n'etiti adịghị ike mmadụ (na amaghị ihe) na ike Chineke (na ihe ọmụma).[2]

Epigrams na aphorisms (30:10-33) dezie

Akụkụ a nwere epigrams dị iche iche na aphorisms atọ dị mkpirikpi n'etiti. Ọtụtụ n'ime epigrams (dị ka 6:1-19) na-ewere ụdị ndepụta. Epigrams i na vii nwere ndepụta ndị a na-enweghị nọmba nke a na-achịkọta ihe ndị ahụ site na isiokwu na anaphora (ahịrị ọ bụla na-amalite na otu okwu ahụ). Epigram v bụ ndepụta otu nọmba nwere ihe anọ. Epigrams ii, iii, iv, na vi bụ ilu ọnụọgụ, n'ụdị "Ihe atọ ... na anọ". [1] Ihe ikpeazụ na usoro ahụ na-abụkarị njedebe na ebe a na-elekwasị anya. [2]

Amaokwu 14 dezie

 

  • "Knives": site na Hibru: ma'akhelet, "ndị na-ehichapụ anụ", nke a na-ejikwa n'akụkọ nke Binding of Isaac, bụ 'ọ bụghị mma nkịtị kama ụdị a na-egbu anụ'.

Amaokwu nke 15 dezie

The leech has two daughters Crying give give E nwere ihe ato na anaghi eju afo N'ezie enwere ihe ano na anaghi asi Ozuole

  • "Nwoke nwere ụmụ nwanyị abụọ": na-egosi onye anyaukwu, ma ọ bụ ma eleghị anya 'nwaanyị anyaukwu', n'ihi na okwu Hibru maka "leech" bụ aha nwanyị.
  • "Ihe atọ... anọ": Jiri ya tụnyere Amos 1:3: "N'ihi mmebi iwu atọ nke Damaskọs, na maka anọ, agaghị m ewepụ ntaramahụhụ ya".
  • Enwere ike ịsụgharị amaokwu 15 dum n'ụzọ dị iche. Okwu Hibru maka leach bụ "Aluka", nwekwara ike ịbụ aha mmadụ, nke dere ma ọ dịkarịa ala amaokwu abụọ 15-16 na amaokwu 15 ga-asụgharị ya: "Aluka na-ekwu: Ụmụ nwanyị abụọ (na-ekwu) na-enye nke atọ na-enwetụbeghị afọ ojuju, nke anọ anaghị ekwu na ọ zuru ezu" Ọ bụrụ otú ahụ, amaokwu 16 ka akọwapụtara maka amaokwu 15 (nkọwapụtara banyere ụmụ nwanyị)

Amaokwu 16 dezie

 Ili afo anaghi nwa Uwa now na ejuputaghi na mmiri

Ma oku nke na anaghi asi Ozuole

  • "Ili": ma ọ bụ "Sheol" bụ 'ọ dịghị mgbe ọ nọdụrụ na ndị nwụrụ anwụ, na-achọkarị ihe ndị ọzọ' (cf. 1:12); a na-etinye ya n'otu ihe (n'ụzọ na-emegide onwe ya) na akpa nwa, nke 'na-enwetụbeghị afọ ojuju na ọnọdụ ya nke ime, agụụ na-agụ mgbe niile iji mepụta ndụ' [1] (cf.Jenesis 3:1) [1] dịkwa ka ọchịchọ nke ụwa maka mmiri, na ọkụ maka mmanụ (cf.

Amaokwu 31 dezie

 

  • "A greyhound": ma ọ bụ "nkịta na-agba ọsọ" (NKJV); bụ n'ụzọ nkịtị 'otu eriri nke úkwù' ma ọ bụ 'nke eriri nke úkpù', ya bụ 'onye na-agbagharị', a na-ejikarị LXX eme ihe dị ka ọ na-ezo aka na nkịta, ọ bụ ezie na a tụpụtara anụmanụ ndị ọzọ dị ka ịnyịnya agha.[3]
  • "Eze nke na-enweghị nnupụisi megide ya": dị ka ọdịnala ndị Juu si kwuo, ma ọ bụ "eze nke ndị agha ya na ya nọ" na NKJV.[4]

Hụkwa dezie

  • ndanda
  • Igurube 
  • 6Akụkụ Bible ndị metụtara ya: Job 38, Job 39, Job 40, Job 41, Abụ Ọma 73, Amos 1

Ihe odide dezie

  1. Holman Illustrated Bible Handbook. Holman Bible Publishers, Nashville, Tennessee. 2012.
  2. 2.0 2.1 Footnote a in the New American Bible, Revised Edition, at Proverbs 30:1
  3. Note [a] on Proverbs 30:31 in NKJV.
  4. Note [b] on Proverbs 30:31 in NKJV.

Ebe esiri nweta ihe ana ekwu Maka ya dezie

Njikọ mpụga dezie

  • Nsụgharị ndị Juu:
    • Mishlei - Ilu - Isi nke 30 (Judaica Press) nsụgharị [na nkọwa Rashi] na Chabad.org
  • Nsụgharị Ndị Kraịst:
    • Bible n'ịntanetị na GospelHall.org (ESV, KJV, Darby, American Standard Version, Bible in Basic English)
  • Akwụkwọ Ilu Isi nke 30 King James Version
  • Book of Proverbs public domain audiobook at LibriVox Various versions